Przekazanie zakładu stolarskiego synowi

Przekazanie przedsiębiorstwa osobie bliskiej w formie darowizny

W opisanym przez Pana przypadku darowizna przedsiębiorstwa na rzecz syna odbędzie się właściwie bezkosztowo, koszt to tylko umowa darowizny, jeśli darowane mają być nieruchomości w formie aktu notarialnego, jeśli nie – w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Ta opcja jest dla Państwa także korzystna ze względów podatkowych.

Zgodnie z art. 55(1) Kodeksu cywilnego (K.c.) – przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5) koncesje, licencje i zezwolenia;

6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8) tajemnice przedsiębiorstwa;

9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Trzeba jednak pamiętać, że przedsiębiorstwo to nie to samo, co działalność gospodarcza. Ta nie jest przedmiotem obrotu. Zatem aby syn mógł prowadzić otrzymane w darowiźnie przedsiębiorstwo, musi on sam założyć własną działalność i prowadzić przedsiębiorstwo pod własną firmą (w przypadku jednoosobowej działalności w nazwie firmy zawsze są dane przedsiębiorcy). Oczywiście jeśli nazwa Pana działalności ma jakieś cechy wyróżniające, można w umowie darowizny zawrzeć zapis, że tę nazwę może syn wykorzystywać. Wówczas jego własna działalność może zawierać jego oznaczenie i nazwę obecnej firmy. Z drugiej strony, po dokonaniu darowizny Pan musi swoją działalność zamknąć i wykreślić z rejestru. Tu właśnie może pojawić się jakaś korekta Pana podatków, o czym w dalszej części.

Umowa darowizny przedsiębiorstwa

Aby dokonać darowizny należy skonstruować umowę darowizny, którą podpisze Pan i syn. Dodatkowo przedsiębiorca dokonujący darowizny powinien również sporządzić protokół przekazania określonych składników majątku. W protokole trzeba wyszczególnić, co jest przedmiotem darowizny oraz podać informacje dodatkowe w odniesieniu do:

• środków trwałych – wartość początkową i dotychczasowe umorzenie,
• wyposażenia – wartość początkową,
• towarów i materiałów – rodzaj, ilość i wartość.

Taka darowizny, ze względu na to że dokonywana jest pomiędzy najbliższymi członkami rodziny, nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ważne, aby syn zgłosił darowiznę do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia jej otrzymania.

Darowizna przedsiębiorstwa a podatek dochodowy

Darowizna przedsiębiorstwa stanowi jednostronne nieodpłatne świadczenie i nie powoduje powstania przychodu z działalności gospodarczej u darczyńcy, a co za tym idzie – nie stanowi podstawy do opodatkowania podatkiem dochodowym. Po stronie darczyńcy może wystąpić konieczność dokonania korekty zeznań podatkowych w zakresie kosztów uzyskania przychodów. Co do zasady, przekazanie środków trwałych oraz wyposażenia przedsiębiorstwa wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej (a nie do celów osobistych) nie generuje konieczności korekty zobowiązań podatkowych (wyłączenie z kosztów). Natomiast występuje konieczność korekty kosztów uzyskania przychodów o wartości przekazanych towarów handlowych . W chwili, kiedy takie towary są przekazywane, a nie sprzedawane, wydatki na ich zakup przestają mieć cechę wydatków służących osiągnięciu przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. A więc będzie to wiązało się z koniecznością korekty zeznań podatkowych, co może być kłopotliwe. Dlatego też warto te składniki sprzedać wcześniej i nie przekazywać jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Analogicznie mechanizm działa po stronie otrzymującego – za sprzedany towar handlowy będzie musiał zapłacić podatek od całej kwoty sprzedaży. Ponieważ towar otrzymał za darmo, nie ma z tego tytułu kosztów podatkowych.

Darowizna przedsiębiorstwa a podatek VAT

Darowizna przedsiębiorstwa nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Jest to zgodne z przepisami zawartymi w ustawie o VAT – bezpośrednie zwolnienie zostało wskazane w art. 6 ust. 1 tejże ustawy. Nie ma również obowiązku dokonania korekt odliczonego wcześniej podatku naliczonego. Jak już jednak zostało wspomniane, sama darowizna nie zamyka kwestii likwidacji działalności gospodarczej. Likwidując działalność gospodarczą, należy zgłosić informację o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w urzędzie skarbowym (formularz VAT-Z). Na tej podstawie przedsiębiorca zostaje wykreślony z rejestru podatników VAT. W terminie 14 dni od dnia likwidacji działalności przedsiębiorca jest zobowiązany sporządzić spis z natury, a następnie złożyć zawiadomienie o spisie w urzędzie. W spisie z natury dla celów VAT wykazane zostaną wartości zerowe, co w konsekwencji pozwoli na uniknięcie zapłaty podatku od towarów, od których VAT uprzednio został odliczony. Takie rozwiązanie nie spowoduje powstania przychodu po żadnej stronie, a co za tym idzie, zapłacenia podatku VAT. Oczywiście obdarowany syn przy rozpoczęciu własnej działalności musi dokonać zgłoszenia jako płatnika VAT.

Darowizna przedsiębiorstwa a pracownicy

Co jeszcze wiąże się z przejęciem przedsiębiorstwa w formie darowizny? Kwestia pracowników – zgodnie z przepisami, w razie przejścia przedsiębiorstwa na innego pracodawcę, staje się on z mocy prawa pracodawcą pracowników, którzy do tego momentu byli zatrudnieni w przejmowanym zakładzie pracy. Warunki zatrudnienia przejmowanych pracowników pozostają takie same jak te, które mieli oni u poprzedniego pracodawcy. Nie ma obowiązku wystawiania świadectw pracy, ale pojawia się konieczność przerejestrowania pracowników w ZUS na nową działalność.

Umowy cywilnoprawne – te nie przechodzą automatycznie na obdarowanego, nie staje się on stroną umowy. Trzeba pamiętać, by z wszystkimi firmami (media, dostawcy usług) zawrzeć odpowiednie aneksy.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼