Umowa zawarta przez telefon

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego zwanego dalej K.c. oraz przepisy ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

Poniższa odpowiedź została oparta na następujących faktach i ich prawnej ocenie. Z treści Pana pytania wynika, iż w drodze rozmowy telefonicznej zgodził się Pan na przesłanie ankiety. Koszt zamówienia to 300 zł. W chwili obecnej nie odbiera Pan przesyłki, albowiem wolą Pana jest odstąpienie od umowy. Istotnym jest, iż wskazuje Pan jakoby umowa (mniemam do jej zawarcia doszło) zawarta była przez Pana jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą, a nie jako osobę fizyczną.

Co do zasady konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni od zawarcia umowy. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Istotnym jest jednak, iż zawierając umowę nie występował Pan jako osoba fizyczna, lecz jako prowadzący działalność gospodarczą. Z uwagi na powyższe odstąpienie od zawartej umowy nie jest możliwe.

Jedyną szansą jest próba uchylenia się od skutków prawnych złożonego na odległość oświadczenia woli, ale podkreślić należy, iż powyższe z uwagi na fakt, iż jak mniemam, rozmowa z konsultantem nie została nagrana, będzie bardzo trudne. Domniemywam jedynie, iż nie można mówić także o podstępie lub groźbie (bynajmniej nie wskazuje Pan na tego rodzaju okoliczności).

Istotnym z punktu widzenia Pana interesu jest treść art. 84 K.c.:

„Art. 84. § 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.

§ 2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).”

Proszę zauważyć, iż koniecznym do uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli jest występowanie błędu, który to błąd wywołany miałby być przez konsultanta, chociażby bez jego winy, albo gdy osoba ta mogła wiedzieć o błędzie lub mogła błąd z łatwością zauważyć.

Podkreślić należy jednak, iż uchylenie się od skutków prawnych nie jest dopuszczalne w każdym przypadku. Przesłanki warunkujące możliwość uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu określa art. 84 K.c. Wykładnia ww. przepisów wskazuje, iż wszystkie określone w nim przesłanki muszą występować kumulatywnie. Pierwszą przesłanką jest, iż błąd musi dotyczyć treści umowy sprzedaży. Mając na uwadze przedstawiony przez Pana stan faktyczny powyższe budzi wątpliwości. Druga przesłanka wskazuje, iż błąd musi być istotny. Mniemać należy, iż nie będą zachodziły różnice między tym, co wskazał konsultant, a tym co będzie na fakturze. Trzecia przesłanka wskazuje, iż uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć.

Można próbować powoływać się na błąd w sytuacji, kiedy był Pan przekonany, iż dokonuje zakupu produktu innego. Jednak wykazanie powyższego w mojej ocenie będzie bardzo trudne, albowiem w tego rodzaju sytuacjach konsultanci bardzo dokładnie wskazują co jest przedmiotem sprzedaży.

Pozwoli Pan, iż zacytuję literaturę przedmiotu celem oddania istoty problemu: „Błąd musi jednak mieć pewną doniosłość, aby mógł stanowić podstawę do uchylenia się od skutków oświadczenia woli: Kodeks cywilny wiąże zatem takie skutki tylko z błędem istotnym. Definicję opisową błędu istotnego w rozumieniu art. 84 zawiera § 2 tego artykułu. Definicja ta ma za sobą długoletnią tradycję, a dzięki temu bogatą literaturę i wyczerpującą judykaturę, odpowiada bowiem określonej poprzednio w art. 37 § 2 K.z., a następnie w art. 72 § 2 p.o.p.c. definicji błędu istotnego”. W uzasadnieniu do projektu Kodeksu zobowiązań objaśniano, że „kwestię, czy błąd jest istotny, ocenia się według znamion konkretnego przypadku. Istotny jest wówczas, gdy oceniając rzecz bezstronnie, każdy musi dojść do przekonania, że błądzący, gdyby nie był działał pod wpływem błędu, nie byłby zawarł umowy albo byłby ją zawarł inaczej. Czy zaś błąd odnosi się do głównego przedmiotu umowy, czy do jej właściwości, czy do osoby kontrahenta, nie może tu odgrywać roli decydującej. Wszystkie takie błędy mogą być bowiem istotne albo nieistotne, a więc obojętne; zależy to od tego, czy nie działając pod wpływem błędu, a oceniając rzecz rozsądnie, błądzący byłby zawarł umowę, czy nie. Jest to zawsze sprawą ustaleń faktycznych w oparciu o konkretne okoliczności towarzyszące złożeniu oświadczenia woli, które decydują o tym, że in concreto miał miejsce błąd istotny, który w innych okolicznościach mógłby nie uzyskać takiej kwalifikacji. Przyjęcie jako miernika istotności rozsądnego postępowania każdej innej osoby w podobnych okolicznościach prowadzi do wniosku, że nie wystarcza subiektywne odczucie istotności błędu przez błądzącego, ale niezbędna jest jego obiektywizacja” (Dmowski Stanisław, Rudnicki Stanisław, Najnowsze wydanie: Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2007, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie VIII), s. 520).

W mojej ocenie, w opisywanej sytuacji brakuje właśnie obiektywnego i zdroworozsądkowego uznania błędu. Inaczej sytuacja wyglądałaby, gdyby umowa na zakup dokonana była między Panem jako osobą fizyczną, wówczas odstąpienie od umowy byłoby możliwe.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼