Ważność testamentu sprzed lat

Sporządzenie testamentu przed laty

Zgodnie z art. 949 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą. Testament jest ważny, dopóty nie zostanie odwołany przez spadkodawcę innym testamentem lub też nie zostaną wykazane przesłanki jego nieważności. W sprawie powstaje pytanie, czy takie rozrządzenie należy potraktować jako powołanie do dziedziczenia czy ustanowienie zapisu, na które odpowiedzi należało szukać w regulacji wynikającej z art. 961 K.c.

Przepis ten stanowi, że osobę, której spadkodawca przeznaczył w testamencie poszczególne przedmioty majątkowe, poczytuje się – w razie wątpliwości – nie za zapisobiercę, lecz za spadkobiercę, z zastrzeżeniem, że przeznaczone dla takiej osoby przedmioty wyczerpują prawie cały spadek. Wobec tego nie jest możliwe przyjęcie w odniesieniu do części spadku – obejmującej przedmioty majątkowe przeznaczone określonej osobie – dziedziczenia testamentowego, do pozostałej zaś – dziedziczenia ustawowego. Jeżeli bowiem przesłanka „prawie że wyczerpania całego spadku” nie jest spełniona, osoby, którym spadkodawca przeznaczył określone przedmioty majątkowe, mogą liczyć jedynie na pozycję zapisobiercy (por. np. K. Pietrzykowski, Kodeks cywilny z komentarzem do art. 961 2013).

Przypisanie przedmiotów w testamencie danym osobom

Jak trafnie wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 3 listopada 2004 r. (sygn. akt III CK 472/03), ustawodawca, mając na uwadze motywacje działań osób sporządzających akt ostatniej woli, przyjął, że przeznaczenie określonej osobie przedmiotów majątkowych wyczerpujących prawie cały spadek jest przejawem woli uczynienia tej osoby swoim następcą prawnym pod tytułem ogólnym, a więc spadkobiercą. O tym, czy przedmioty te wyczerpują prawie cały spadek, decyduje rzeczywiście porównanie ich wartości z wartością przedmiotów pominiętych. Jeżeli przedmioty majątkowe pominięte mają wartość znaczniejszą w relacji do rzeczy i praw objętych testamentem, to wówczas stosowanie art. 961 K.c. jest wyłączone. Decyduje tu zobiektywizowana wartość gospodarcza. Trzeba też uwzględnić, że przy wykładni art. 961 K.c. należy preferować punkt widzenia i intencje testatora (por. teza 3 postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2005 r., sygn. akt III CK 694/04). Dokonując takiej oceny, sąd bierze pod uwagę stan rzeczy z chwili sporządzenia testamentu. Wynika to z tego, że tylko taki stan, który oceniał i uwzględniał sam testator, jest miarodajny dla wykładni oświadczenia na podstawie art. 961 K.c. i tylko w ten sposób można zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy – art. 948 K.c. (tak trafnie: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2008r., sygn. akt V CSK 378/07).

Stąd też córka jest wyłącznym spadkobiercą testamentowym. Siostra nie musi podejmować żadnych działań, o ile nie podważa ważności testamentu.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼