• Autor: Katarzyna Bereda
Jestem w trakcie organizacji pochówku ojca w grobie rodzinnym. Wyrażona została zgoda wszystkich osób uprawnionych do grobu oprócz brata ojca – brak jest z nim kontaktu, zerwał kontakty z rodziną, nie wiadomo, czy żyje, gdzie mieszka. Nie odpowiada na telefon, nie da się go zastać pod adresem zamieszkania. Jest on alkoholikiem. Czy w takim przypadku, pomimo braku zgody jednej osoby (w wyniku braku możliwości skontaktowania się ze stryjem), zarząd cmentarza może wydać zgodę na pochowanie ojca do grobu rodzinnego (dochowanie do jego rodziców)?
W mojej ocenie zarząd cmentarza powinien wydać zgodę na pochówek – w szczególności, jeżeli brat nie jest głównym dysponentem grobu. „Prawo do grobu” nie posiada niestety definicji legalnej, jest to szereg uprawnień – zarówno majątkowych, jak i osobistych, w których skład wchodzi m.in. prawo do pochówku, które jest uprawnieniem jedynie majątkowym, a także prawo do uczczenia pamięci osoby zmarłej, co stanowi już wyłącznie prawo osobiste. Podkreślić także należy, iż posiadanie uprawnienia o charakterze osobistym jest niezależne od posiadania uprawnienia o charakterze majątkowym.
Prawo do grobu jako prawo majątkowe to uprawnienie do bycia stroną umowy o umiejscowienie pochówku oraz zarządu grobowcem.
Proszę więc określić w zarządzie cmentarza, kto jest obecnie stroną umowy, bowiem to ta osoba ma obecnie decydujące zdanie w zakresie pochówku w danym grobowcu. Prawo do grobu bowiem posiada osoba, która podpisała z zarządcą cmentarza umowę o umiejscowienie pochówku. Oczywiście, pomijając przepisy ogólne Kodeksu cywilnego, wiele kwestii jest również uregulowanych w przepisach znajdujących się w regulaminie danego cmentarza. Obecnie natomiast, jeżeli osoba taka zmarła, w jej zastępstwo wchodzi kolejna osoba, która stale uiszcza opłaty związane z utrzymaniem grobu.
Przepisami regulującymi kwestię pochówku jest ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych z dnia 31 stycznia 1959 r. Powyższa regulacja zajmuje się przede wszystkim aspektami technicznymi prawa do grobu. Jak wskazuje orzecznictwo oraz doktryna, a także rosnąca liczba konfliktów spowodowana niniejszym uprawnieniem, powyższa tematyka nie jest wciąż wyczerpująco uregulowana. W zakresie natomiast zawierania umowy o prawo do pochówku, czy też umiejscowienie grobu.
Zgodnie więc z art. 10 ust. 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych „prawo do pochowania w konkretnie wskazanym grobowcu, przysługuje w zastępstwie osoby będącej stroną umowy z zarządcą cmentarza, najbliższym krewnym tej osoby, a więc: małżonkowi, zstępnym, wstępnym, krewnym bocznym do 4 stopnia pokrewieństwa oraz powinowatym w linii prostej do 1 stopnia”. Każda z tych osób może w sposób równy dysponować grobem i decydować, kto ma być tam pochowany. Ustawa bowiem nie różnicuje, komu takie uprawnienie przypada w większym, a komu w mniejszym stopniu. Oczywiście, jeżeli osoby te nie mogą dojść do porozumienia, sprawa podlega rozpoznaniu przez sąd.
Jak wskazał jednak Sąd Najwyższy, pochylając się nad sporem w zakresie rozporządzania grobowcem, kolizja uprawnień do pochówku osób wymienionych powyżej i osób bliskich osobie zmarłej, może być jedynie rozpatrywana w oparciu o przepisy w zakresie dóbr osobistych – takim dobrem jest właśnie uprawnienie do pochówku. Sąd, rozstrzygając spór w tym zakresie, powinien wziąć pod uwagę m.in. intensywność więzi osób uprawnionych, a także wolę osoby zmarłej. Powyższe wskazuje, iż nie istnieje pierwszeństwo w pochówku określone w art. 10 powyższej ustawy, a badany jest przede wszystkim całokształt okoliczności (postanowienie SN z dnia 11.06.2019 r., sygn. akt I CSK 779/18).
Z uwagi na powyższe proszę ustalić, kto jest obecnym dysponentem grobu, a więc kto pokrywa wszelkie opłaty, bowiem zazwyczaj zarząd cmentarza wymaga zgody jedynie tej osoby.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
