Czy biegły ma prawo uczestniczyć w całej rozprawie?

Obecność świadka na sali rozpraw

W zakresie sposobu, czasu i trybu przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka ma Pan rację. Świadek przed złożeniem własnych wyjaśnień oraz przed zeznaniami innych świadków – nie powinien być obecny na sali sądowej.

Pisze Pan jednak „biegły z OZSS powołany na świadka (na okoliczność udzielenia wyjaśnień co do opinii, którą napisał)”. Sugeruje to jednak wezwanie biegłego celem złożenia wyjaśnień, a nie w charakterze świadka.

Kumulacja ról biegłego i świadka jest niedopuszczalna, stąd też przyjmuje się, że biegły, który złożył opinię w sprawie, nie powinien być przesłuchiwany w niej jako świadek, bo czyni to jego uprzednią opinię bezużyteczną.

Biegły i jego udział w rozprawie

W postępowaniu cywilnym dowód z opinii biegłego jest czymś innym niż dowód z zeznań świadka.

Opinia biegłego to jeden z przewidzianych procedurą cywilną dowodów (art. 278 Kodeksu postępowania cywilnego – „K.p.c.”).

Opinią biegłego jest wyłącznie opinia sporządzona przez osobę wyznaczoną przez sąd (lub organ prowadzący postępowanie przygotowawcze) (uzasadnienie wyroku SN z dnia 10 grudnia 1998 r., I CKN 922/97, LEX nr 50754).

Nie może być traktowana jako dowód w postępowaniu opinia biegłego sporządzona na polecenie strony i złożona do akt sądowych. Prywatne ekspertyzy opracowywane na zlecenie stron, przed postępowaniem lub w jego toku, należy traktować jako wyjaśnienie stanowiące poparcie, z uwzględnieniem wiadomości specjalnych, stanowiska stron.

Nasza procedura cywilna nie zna pojęcia „świadek-biegły”; rzeczoznawca, który sporządził prywatną ekspertyzę, może zostać przesłuchany jedynie jako świadek.

Po przedstawieniu na wniosek sądu opinii przez biegłego – sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie (art. 286 K.p.c.). Jeżeli opinia jest nieprzejrzysta i niezrozumiała zarówno dla stron, jak i sądu, a nadto strony nie zgadzają się z wnioskami wyprowadzonymi w opinii przez biegłego, to biegły (z urzędu lub na wniosek stron) wzywany jest na posiedzenie w celu ustnego złożenia wyjaśnień co do swej pisemnej opinii.

Wezwanie biegłego jako świadka

W praktyce sądowej spotyka się jednak wzywanie w takim przypadku biegłego nie do złożenia wyjaśnień, ale jako świadka. Po uzupełnieniu opinii na rozprawie o odpowiedzi na pytania stron i sądu biegły składa rachunek za wydanie opinii uzupełniającej, a sąd wydaje postanowienie o przyznaniu wynagrodzenia. W ocenie sądu jest to właściwa procedura, ponieważ tak naprawdę nie jest to zeznanie świadka, ale pozyskanie od biegłego szczególnej wiedzy, jakiej nie posiada sąd. „Przesłuchanie” biegłego na rozprawie faktycznie zmierza do uzupełnienia bądź rozszerzenia wcześniej wydanej opinii, a zatem może to być traktowane jako tylko złożenie wyjaśnień dodatkowych do opinii lub jako przesłuchanie biegłego celem uzupełnienia opinii.

Istnieje także duże prawdopodobieństwo, że w aktach mowa jest o wezwaniu biegłego celem wyjaśnienia dodatkowego, a na rozprawie sąd powiedział o zeznaniach świadka (przy biegłym) i nie sprostował tego.

Konieczne byłoby poznanie protokołu z rozprawy, na jakiej słuchany był biegły, oraz z rozprawy ją poprzedzającej. Na tej podstawie można byłoby stwierdzić, w jakim charakterze miał być wezwany, czy został pouczony jak świadek, w jakim charakterze był obecny na rozprawie oraz w jakim charakterze składał wyjaśnienia (zeznania).

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1998 r., I CKN 922/97

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.