• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Od wielu lat mieszkam z mamą, gdyż ma ona 89 lat i potrzebuję opieki. Miesiąc temu mama nagle zasłabła i poddana została poważnej operacji. Ze szpitala przywieziono mamę do domu leżącą. Przez kolejne 2 tygodnie sama się nią opiekowałam (zmiana opatrunków, zastrzyki, mycie, zmiana pieluch itp.). Mam dwie siostry, które mieszkają niedaleko, i brata, który mieszka w innym mieście. Przez ten czas żadna siostra nawet nie zadzwoniła. Kiedy ostatnio poprosiłam o opiekę nad mamą, bo chcę wyjechać na rehabilitację, obydwie siostry odmówiły mi pomocy, twierdząc, że skoro z nią mieszkam, to jest to mój problem. Jak wyegzekwować od sióstr pomoc w opiece nad chorą matką?
Nie da się zmusić prawnie rodzeństwa do opieki nad matką, ale da się uzyskać od nich alimenty, aby zapewnić mamie np. płatną opiekunkę. Choć opieka nad matką powinna być moralnie uzasadniona i nie wymagać regulacji prawnych, to niestety nie zawsze jest tak kolorowo, jakby się chciało.
Niestety żaden przepis nie jest w stanie zobowiązać niechętnych dzieci do opieki nad matką, ale jest przepis, który je zmotywuje finansowo do pokrywania potrzeb mamy, w tym koniecznej opieki, dojazdów do lekarza, opiekunki, nawet obiadów.
Zgodnie z art. 133 Kodeksu rodzinnego:
„§ 1. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
§ 2. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku”.
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tezy III uchwały z 1987 r. w sprawach alimentacyjnych wyjaśnił: „Niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb”. Charakteryzując bliżej to pojęcie, Sąd Najwyższy ponadto stwierdził: „Zaspokojenie potrzeb każdego człowieka powinno nastąpić przede wszystkim z jego własnych środków. Dotyczy to dochodów z pracy, z majątku, ze świadczeń z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego. Do środków takich zalicza się także renty przyznane na podstawie art. 444, 446 § 2, art. 903-907 k.c. oraz z umowy o dożywocie (art. 908 k.c.). Za znajdujące się w niedostatku zatem należy uważać osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty ani też dochodów z własnego majątku. Do środków własnych jednak nie można zaliczyć tych środków, które zostały uprawnionemu do żądania alimentów dostarczone przez inne osoby bez obowiązku prawnego czy w wykonaniu obowiązku alimentacyjnego, lecz poza jego obowiązkowym zakresem. Przy ocenie, czy na pokrycie potrzeb uprawnionego do alimentacji powinny być zużywane tylko dochody z jego majątku, czy też i w jakim zakresie można wymagać zbycia samej substancji majątku, trzeba przyjąć za regułę, że nie można mówić o niedostatku osoby, która przez zbycie swego majątku lub jego części mogłaby sama, i to na czas dłuższy (jakieś krótkie nie wchodziłyby tu w grę) z własnych środków zaspokoić swe usprawiedliwione potrzeby. Za zasadę ogólną można przyjąć w każdym razie brak obowiązku naruszenia przez uprawnionego substancji rzeczy służących do bezpośredniego zaspokajania jego potrzeb, których mógłby dochodzić od zobowiązanego. Uprawniony nie ma też obowiązku naruszania substancji, gdy sprzeciwiały się temu zasady współżycia społecznego”.
Najlepiej uzyskać pełnomocnictwo mamy, a jeśli jest już ze względu na wiek niekomunikatywna, najlepiej ustanowić się jej opiekunem prawnym – i składać pozew o alimenty.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika
