• Data: 2024-10-12 • Autor: Radca prawny Katarzyna Nosal
Moja dorosła córka jest uzależniona od heroiny. Skończyła terapię, była w trzech ośrodkach, ostatnio miała iść na terapię dzienną. Nie chce się leczyć. Jak ubezwłasnowolnić całkowicie córkę i zmusić ją do leczenia? Jakie są koszty? Czy w ogóle takie ubezwłasnowolnienie będzie możliwe?
Zgodnie z art. 13 Kodeksu cywilnego „osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem”. Przesłankami do ubezwłasnowolnienia są między innymi pijaństwo i narkomania, ale tylko wówczas, gdy w wyniku tych zaburzeń dana osoba nie jest w stanie pokierować swym postępowaniem.
Nie znam pełnej historii Pańskiej córki, zatem trudno mi ocenić, czy tu taka przesłanka zachodzi. Wydaje się, że jeśli sama zgłasza się na odwyk, to trudno uznać, że musi zostać ubezwłasnowolniona. W świetle orzecznictwa przez pojęcie niemożności należy rozumieć spowodowany chorobą umysłową, niedorozwojem umysłowym albo innymi zaburzeniami psychicznymi brak świadomego kontaktu z otoczeniem oraz brak możliwości intelektualnej oceny swojej sytuacji, swojego zachowania i wywołanych nim następstw (zob. postanowienia SN: z 17.05.2013 r., sygn. akt I CSK 122/13, IC 2015/6, s. 53; Kortowski Przegląd Prawniczy 2015/3, s. 157, z glosą M. Kalitko; z 6.09.2017 r., sygn. akt I CSK 331/17; postanowienie SA w Krakowie z 27.02.2015 r., I ACa 1751/14, sygn. akt).
Ubezwłasnowolnienie może nastąpić jedynie w drodze orzeczenia sądu okręgowego. Wszczęcie postępowania o ubezwłasnowolnienie, a także o jego zmianę może nastąpić tylko na wniosek. Zgodnie z art. 545 Kodeksu postępowania cywilnego „wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:
1) małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie;
2) jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo;
3) jej przedstawiciel ustawowy”.
Przy czym, kto zgłosił wniosek o ubezwłasnowolnienie w złej wierze lub lekkomyślnie, podlega karze grzywny.
Wniosek o ubezwłasnowolnienie podlega opłacie w wysokości 100 zł. W toku postępowania o ubezwłasnowolnienie sąd powoła biegłego w celu wydania opinii dotyczącej stanu psychicznego osoby mającej zostać ubezwłasnowolnioną. Wnioskodawca musi uiścić wydatki biegłego – to obecnie ok. 1000 zł.
Postępowanie toczy się z udziałem prokuratora. Osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, należy wysłuchać niezwłocznie po wszczęciu postępowania. Wysłuchanie powinno odbyć się w obecności biegłego psychologa oraz – w zależności od stanu zdrowia osoby, która ma być wysłuchana – biegłego lekarza psychiatry lub neurologa. W celu wysłuchania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, sąd może zarządzić przymusowe sprowadzenie tej osoby na rozprawę albo wysłuchać ją przez sędziego wyznaczonego.
Trudno mi obecnie wyrokować, czy ubezwłasnowolnienie miałoby szansę w odniesieniu do Pańskiej córki. Musiałby Pan wykazać, że nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem na przykładach określonych sytuacji. Jeśli leczyła się odwykowo, to zapewne obecnie jest w lepszej kondycji. Niemniej jednak wielokrotny powrót do nałogu mógłby być argumentem dla sądu, aby to postępowanie wszcząć.
Ubezwłasnowolnienie osoby uzależnionej od narkotyków jest skomplikowanym procesem, wymagającym udowodnienia, że osoba ta nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem. Przykłady z życia pokazują, że decyzja sądu opiera się na konkretnych dowodach i opiniach biegłych, a celem jest zapewnienie odpowiedniej opieki i leczenia. Proces ten, choć kosztowny, może być konieczny dla bezpieczeństwa i zdrowia osoby uzależnionej oraz jej otoczenia.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu niezbędnych pism procesowych w sprawach ubezwłasnowolnienia i innych kwestiach prawnych, zapewniając wsparcie na każdym etapie postępowania. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2013 r., sygn. akt I CSK 122/13
4. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 27 lutego 2015 r., sygn. aktI ACa 1751/14
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Radca prawny Katarzyna Nosal
Radca prawny od 2005 roku, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Udziela porad z prawa cywilnego, pracy oraz rodzinnego, a także z zakresu procedury cywilnej i administracyjnej. Ma wieloletnie doświadczenie w stosowaniu prawa administracyjnego i samorządowego. Ukończyła również aplikację sądową. Obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
