• Data: 2024-01-28 • Autor: Radca prawny Katarzyna Siwiec
Wiele osób zadaje sobie pytanie, jakie są konsekwencje niestawiennictwa w sądzie jako świadek i jakie istnieją sposoby na jego usprawiedliwienie. Zgodnie z polskim prawem obowiązek osobistego stawiennictwa świadka w procesie jest fundamentalny, jednak istnieją sytuacje, w których niemożność fizycznego uczestnictwa w rozprawie może zostać zaakceptowana przez sąd. Sąsiedzi pana Jarosława mają spór o kanalizację. Został on wezwany na świadka w sprawie cywilnej. Niestety będzie w dniu rozprawy na kontrakcie zagranicznym. Pyta nas więc, jak może uzasadnić niemożność stawienia się w sądzie. Czy może złożyć zeznania przed ambasadorem za granicą? A może ktoś go może zastąpić? Postaramy się rozwiać wątpliwości związane z niemożnością stawienia się jako świadek na sprawie cywilnej.
Odpowiadając na zadane pytania, na początek wyjaśniam, iż świadka nie można zastąpić, nie można go reprezentować itd. Świadek, jeżeli strona, która zawnioskowała o jego przesłuchanie, nie cofnie zgłoszonego wniosku, musi zostać przesłuchany osobiście.
Zasadą wynikającą z art. 261 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego jest to, że nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia.
Niestawiennictwo na rozprawie musi zostać usprawiedliwione. Pobyt za granicą, długotrwały i wcześniej planowany, jest taką przyczyną usprawiedliwienia niestawiennictwa. W dzisiejszych czasach zdarza się to bardzo często i sędzia musiałby być niewymownie złośliwy, żeby nie uwzględnić takiej przyczyny, jak dotąd nigdy się z takim przypadkiem nie spotkałam.
W opisanej sytuacji są 2 możliwości:
Aczkolwiek mając na uwadze praktykę, w zasadzie niemal niemożliwe jest przesłuchanie naszego klienta do grudnia (trzeba przetłumaczyć dokumenty, wezwać stronę do zapłaty zaliczki na tłumaczenie itd. to nie jest więc procedura szybka i tania). Oczywiście wniosek o przesłuchanie w drodze pomocy prawnej może też złożyć strona, która wnioskowała o przesłuchanie go.
Skoro jednak autor pytania nie chce zeznawać, sugerowałabym skorzystanie z pierwszej możliwości, bo jest większa moim zdaniem szansa, że strona powołująca go jednak odstąpi od tego dowodu, jak się dowie, że definitywnie można go przesłuchać dopiero po powrocie.
Praca za granicą jako przyczyna niestawiennictwa
Jan Kowalski został wezwany jako świadek w sprawie cywilnej toczącej się w Polsce. Jednakże w momencie wezwania pracował na stałe w Niemczech. Jan złożył w sądzie pismo z prośbą o przesunięcie terminu przesłuchania, dołączając do niego kopię umowy o pracę oraz bilet powrotny do Polski zaplanowany na okres świąteczny. Sąd, uwzględniając te okoliczności, zgodził się na przesunięcie terminu przesłuchania.
Nagła choroba jako usprawiedliwienie
Ewa Nowak, wezwana jako świadek w sprawie sądowej, niespodziewanie zachorowała, co uniemożliwiło jej stawiennictwo w wyznaczonym terminie. Ewa dostarczyła sądowi zaświadczenie lekarskie potwierdzające jej stan zdrowia i niemożność podróży. W odpowiedzi na to sąd przesunął termin przesłuchania, dając jej czas na powrót do zdrowia.
Ważne zobowiązania rodzinne
Tomasz Baran został wezwany do sądu jako świadek, lecz w tym samym czasie musiał uczestniczyć w ważnej uroczystości rodzinnej – ślubie swojej córki. W związku z tym Tomasz złożył wniosek o przełożenie terminu przesłuchania, dołączając zaproszenie na ślub i wyjaśniając jego osobiste znaczenie. Sąd, rozumiejąc wyjątkowy charakter sytuacji, zgodził się na zmianę terminu.
Podsumowując, w polskim systemie prawnym osobiste stawienie się jako świadek w sądzie jest zasadą, jednakże istnieją wyjątki, które pozwalają na jego usprawiedliwienie. W praktyce sytuacje takie jak praca za granicą, nagła choroba czy ważne zobowiązania rodzinne mogą być uznane za wystarczające powody do przesunięcia terminu przesłuchania.
Jeśli potrzebujesz wsparcia prawnego w kwestii stawienia się jako świadek w sądzie lub przygotowania odpowiednich pism, skorzystaj z naszych usług porad prawnych on-line. Już teraz wypełnij formularz kontaktowy znajdujący się pod tekstem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Radca prawny Katarzyna Siwiec
Radca prawny, absolwentka wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 17 lat pracująca w zawodzie prawnika i udzielająca porad prawnych, od 2010 roku prowadzi własną kancelarię. Specjalizuje się w obsłudze prawnej zarówno przedsiębiorców z różnych branż, jak i osób fizycznych.
Zapytaj prawnika
