Naruszenie nietykalności cielesnej dziecka w szkole
• Data: 2024-02-22 • Autor: Radca prawny Katarzyna Siwiec
Artykuł ten koncentruje się na tematyce naruszenia nietykalności cielesnej, zwłaszcza w kontekście dziecka. Analizujemy przepisy prawne, w tym art. 217 Kodeksu karnego, które definiują i sankcjonują różnorodne formy naruszenia nietykalności cielesnej, od szarpania po bardziej poważne czyny. Dodatkowo, posiłkując się sprawą pani Anny, poruszamy kwestię zgłaszania takich incydentów w kontekście szkolnym oraz możliwości dochodzenia roszczeń na drodze cywilnej w przypadku naruszenia dóbr osobistych dziecka.
Pani Anna zwróciła się do nas o poradę po przykrym incydencie, który spotkał jej 7-letnie dziecko. W szkole na przerwie rodzic innego dziecka szarpał córkę pani Anny, jednocześnie krzycząc na nią i strasząc, że zaprowadzi ją do dyrektora. Pani Anna pyta, czy takie zachowanie stanowi naruszenie dóbr osobistych i nietykalności cielesnej jej dziecka. Podobno córka pokłóciła się ze swoją koleżanką, rówieśnicą, i to właśnie matka tej dziewczynki zachowała się w tak niewłaściwy sposób – wykorzystując przewagę dorosłego. Pani Anna pyta, co może w tej sprawie zrobić i jakie konsekwencje mogą grozić tamtej kobiecie.
Naruszenie nietykalności cielesnej dziecka
Jeśli w przypadku córki pani Anny doszło do jakichś czynności o charakterze fizycznym, typu szarpanie, mogło dojść do popełnienia przestępstwa, o jakim mowa w art. 217 Kodeksu karnego (K.k.), który cytuję:
„Art. 217. § 1. Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 2. Jeżeli naruszenie nietykalności wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.
§ 3. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.”
Zwrot „w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną” obejmuje wszelkiego rodzaju czynności oddziałujące na ciało drugiej osoby. Najczęściej podawane przykłady w literaturze przedmiotu to: szarpanie za ubranie, włosy, szczypanie, rzucenie w kogoś jakimś przedmiotem, spoliczkowanie, oplucie, oblanie płynem, popchnięcie, potrącenie kogoś ręką lub barkiem, ciągnięcie za włosy, przytrzymanie, podstawienie nogi, zrzucenie czapki lub okularów, uderzenie rękawiczką, rozbicie na ubraniu jajka, obcięcie włosów, ogolenie, kłucie, poklepywanie.
Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 9 sierpnia 2012 r., II AKa 137/12, naruszeniem nietykalności cielesnej są wszystkie czynności oddziałujące na ciało innej osoby, które nie są przez nią akceptowane. Naruszenie nietykalności cielesnej nie musi łączyć się z powstaniem obrażeń.
Zgłoszenie oskarżenia – incydent w szkole
Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego, co oznacza, że pani Anna musiałaby po prostu wnieść do sądu tzw. prywatny akt oskarżenia, ale przestępstwo to może być również wszczęte i ścigane z urzędu przez prokuratora, jeśli uzna on to za celowe ze względu na interes społeczny. W takim przypadku postępowanie takie toczy się z urzędu, a pokrzywdzony może do niego przystąpić w charakterze oskarżyciela posiłkowego.
Odnośnie zaś naruszenia dóbr osobistych to w art. 23 Kodeksu cywilnego ustawodawca postanowił, że dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Naruszenie dobra osobistego
Pomimo że wprost przepis tego nie wskazuje, nietykalność cielesna jest także dobrem osobistym podlegającym ochronie.
Z kolei cały katalog uprawnień w związku z naruszeniem dobra osobistego przewiduje kolejny przepis i są to następujące roszczenia:
- zaniechanie określonego działania,
- usunięcie skutków naruszenia, w tym dokonania przeprosin,
- zadośćuczynienie w razie wyrządzenia jakiejś krzywdy niemajątkowej, cielesnej lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
- odszkodowanie jeśli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa.
Roszczeń tych dochodzi się przed sądem cywilnym.
Przykłady
Przypadek szkolny
12-letni Kamil doświadczył szarpania i popychania przez starszego ucznia w szkole. Sytuacja ta została zauważona przez nauczyciela, który interweniował. Pomimo braku widocznych obrażeń fizycznych, zachowanie starszego ucznia mogło zostać uznane za naruszenie nietykalności cielesnej Kamila. Rodzice Kamila zdecydowali się na zgłoszenie incydentu do dyrekcji szkoły i rozważali możliwość podjęcia kroków prawnych.
Przykład z placu zabaw
Na placu zabaw 7-letnia Zuzia została popchnięta przez rówieśnika, co skutkowało upadkiem i zadrapaniem kolana. Mimo że zdarzenie wydawało się początkowo niewinne, rodzice Zuzi zauważyli, że ich córka zaczęła unikać interakcji z innymi dziećmi i przejawiać oznaki lęku przed pójściem na plac zabaw. W tej sytuacji rozważają zgłoszenie sprawy jako naruszenie nietykalności cielesnej, mając na uwadze wpływ zdarzenia na samopoczucie dziecka.
Sytuacja w środkach transportu publicznego
W autobusie miejskim 15-letni Jakub został uderzony piłką przez grupę młodzieży, która bawiła się wewnątrz pojazdu. Chociaż uderzenie było nieumyślne, Jakub poczuł się upokorzony i zaniepokojony, a jego rodzice postanowili podjąć działania, uznając to za naruszenie nietykalności cielesnej syna. Zwrócili się do spółki transportowej z żądaniem wdrożenia środków zapobiegających podobnym zdarzeniom w przyszłości.
Podsumowanie
Naruszenie nietykalności cielesnej, szczególnie w przypadku dzieci, jest poważnym zagadnieniem prawnym. Przedstawione przykłady z życia codziennego pokazują, jak różnorodne mogą być sytuacje, w których dochodzi do tego typu naruszeń. Istotne jest, aby rodzice i opiekunowie byli świadomi swoich praw oraz procedur prawnych, które mogą podjąć w obronie nietykalności cielesnej ich dzieci, zarówno w kontekście prawa karnego, jak i cywilnego.
Oferta porad prawnych
Jeśli potrzebujesz wsparcia prawnego w sprawach dotyczących naruszenia nietykalności cielesnej, skorzystaj z naszych usług porad prawnych online. Oferujemy także pomoc w przygotowaniu niezbędnych pism prawnych, aby chronić Twoje prawa i dobra osobiste. Zapraszamy do kontaktu poprzez formularz umieszczony pod tekstem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 9 sierpnia 2012 r., II AKa 137/12
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Radca prawny Katarzyna Siwiec
Radca prawny, absolwentka wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 17 lat pracująca w zawodzie prawnika i udzielająca porad prawnych, od 2010 roku prowadzi własną kancelarię. Specjalizuje się w obsłudze prawnej zarówno przedsiębiorców z różnych branż, jak i osób fizycznych.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
