Odmowa wydania samochodu przez mechanika do momentu otrzymania zapłaty

Przepisy dopuszczają co do zasady dwie możliwości zatrzymania rzeczy ruchomej do czasu spełnienia świadczenia wzajemnego (zapłaty).

Prawo zatrzymania rzeczy

Pierwsza z nich, tzw. prawo zatrzymania wynika z art. 461 Kodeksu cywilnego:

„Art. 461. § 1. Zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania)”.

Zgodnie z tym przepisem rzecz może zostać zatrzymana do czasu spełnienia roszczenia o zwrot nakładów poniesionych na rzecz, czyli np. kosztów jej naprawy. Jednakże, jak wynika z orzeczeń sądowych, w przypadku naprawy pojazdu nie mamy do czynienia z nakładami na rzecz, jako że podstawą dokonania naprawy jest umowa o dzieło, nie mamy w tym przypadku do czynienia z nakładami. Potwierdzenie tej tezy znajdziemy np. w wyroku Sądu Okręgowego z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt III Ca 287/14:

„Apelującemu jako wykonawcy usługi naprawy pojazdu nie przysługuje wobec powoda jako właściciela pojazdu prawo zatrzymania z art. 461 k.c. Uregulowane w art. 461 k.c. prawo zatrzymania realizuje się jedynie w przypadku posiadania przez zobowiązanego do wydania rzeczy roszczenia o zwrot nakładów na tę rzecz dokonanych (opisanych szczegółowo w art. 226 k.c.), zgodnie zaś z ugruntowanym już orzecznictwem wynagrodzenie za wykonanie dzieła nie jest nakładem na rzecz w rozumieniu art. 461 § 1 k.c. – por. np. wyrok SN z dnia 23.11.1998 r., II CKN 53/98”.

Jak czytamy, Sąd Okręgowy powołuje się także na wciąż aktualne orzeczenie Sądu Najwyższego w podobnej sprawie.

Oprócz możliwości, o której mowa w art. 461 Kodeksu cywilnego, pod rozwagę w podobnych przypadkach były brane także postanowienia art. 488 Kodeksu cywilnego dotyczące świadczeń wzajemnych:

„Art. 488. § 1. Świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych (świadczenia wzajemne) powinny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy, z ustawy albo z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, iż jedna ze stron obowiązana jest do wcześniejszego świadczenia.

§ 2. Jeżeli świadczenia wzajemne powinny być spełnione jednocześnie, każda ze stron może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego”.

Odmowa wydania samochodu

Przepis § 2 cytowanego artykułu pozwala powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego (czyli zapłaty). Jednakże i w tym przypadku z orzecznictwa wynika niestety, że przepis ten nie znajduje zastosowania w przypadku umowy, której przedmiotem jest naprawa pojazdu:

„W ocenie Sądu Okręgowego apelujący nie może powołać się także na prawo jednoczesnego spełnienia świadczeń wynikające z przepisów o umowach wzajemnych. Po pierwsze to czy powód zapłacił za naprawę pojazdu czy też nie jest okolicznością między stronami sporną. Sporna jest także wysokość należności za naprawę. Twierdzenia apelującego w w/w kwestiach pozostały niewykazane. Po drugie świadczeniem wzajemnym apelującego nie miało być wydanie samochodu (jak przy umowie sprzedaży pojazdu) lecz dokonanie usługi naprawy” (wyrok Sądu Okręgowego z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt III Ca 287/14).

W związku z przedstawionym orzecznictwem oraz brakiem innych przepisów, na mocy których możliwe byłoby zatrzymanie pojazdu do czasu uiszczenia zapłaty, nie można niestety uznać, iż zatrzymanie pojazdu jest prawnie dopuszczalne w przedstawionym stanie faktycznym.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Okręgowego z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt III Ca 287/14
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 1998 r., II CKN 53/98
4. Wyrok Sądu Okręgowego z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt III Ca 287/14

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.