Odstąpienie od podpisania umowy z wykonawcą

Obowiązki wyłonionego w przetargu wykonawcy

W mojej ocenie jeżeli wykonawca nie przedłoży dokumentów potwierdzających kwalifikacje osób, za których pomocą będzie realizował zamówienie, i harmonogramu zajęć, nasi klienci są uprawnieni do dokonania wyboru najkorzystniejszej oferty spośród pozostałych ofert bez przeprowadzania ich ponownego badania i oceny, chyba że zachodzą przesłanki unieważnienia postępowania.

Zgodnie zart. 94 § 3 ustawy o zamówieniach publicznych „jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana, uchyla się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy, zamawiający może wybrać ofertę najkorzystniejszą spośród pozostałych ofert bez przeprowadzania ich ponownego badania i oceny, chyba że zachodzą przesłanki unieważnienia postępowania, o których mowa w art. 93 ust. 1”.

Uchylanie się od zawarcia umowy

„Uchylanie się” (od zawarcia umowy) wcale nie musi oznaczać bezpośredniej odmowy zawarcia umowy, lecz może wynikać z okoliczności i z zachowania (działań lub zaniechań) wykonawcy. W wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 4 marca 2014 r., sygn. akt KIO 288/14, czytamy:

„Termin »uchylać się« według »Słownika języka polskiego« PWN oznacza »rozmyślnie nie wypełniać czegoś«. Stwierdzenie, że wykonawca, który złożył ofertę najkorzystniejszą, uchyla się od zawarcia umowy, musi być poprzedzone ustaleniem, iż rzeczony wykonawca nie ma zamiaru zawarcia umowy i umyślnie podejmuje działania, które mają na celu niedopuszczenie do jej zawarcia. Przez uchylanie się od zawarcia umowy należy rozumieć tylko bezpodstawną odmowę jej zawarcia przez wykonawcę, który złożył zamawiającemu oświadczenie woli wyrażające negatywne stanowisko w przedmiocie zaproszenia go przez zamawiającego do podpisania umowy – wprost lub przez zachowanie ujawniające jego wolę w sposób wystarczający. Nie każde zachowanie wykonawcy powodujące brak natychmiastowego podpisania umowy może być utożsamiane z uchylaniem się od podpisania umowy”.

W związku z powyższym uważam, iż odmowa nadesłania dokumentów lub niedostarczenie ich w wymaganym terminie jest zachowaniem ujawniającym wolę wykonawcy niezawierania umowy.

Ustawa nie przewiduje dodatkowych terminów „na odczekanie”.

Odstąpienie od umowy przez zamawiającego

Ustawa przewiduje jeszcze jedną możliwość odstąpienia od umowy przez zamawiającego. Zgodnie z art. 145 ust. 1 ustawy w razie zaistnienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, że wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, zamawiający może odstąpić od umowy w terminie 30 dni od powzięcia wiadomości o tych okolicznościach. Termin do odstąpienia od umowy jest terminem zawitym tzn. nie może być przywrócony, a po jego upływie roszczenie wygasa. Termin ten liczony jest od powzięcia wiadomości o okolicznościach uzasadniających odstąpienie od umowy. Właściwą chwilą dla określenia początku biegu tego terminu jest zatem moment dowiedzenia się przez zamawiającego (a więc uświadomienia sobie przez niego), że nastąpiła istotna zmiana okoliczności, która powoduje, że wykonanie umowy nie leży już w interesie publicznym. Niemożność przewidzenia w chwili zawarcia umowy zmiany okoliczności, które uzasadniają odstąpienie od umowy, jest tylko przesłanką do skorzystania z uprawnienia, o którym mowa w art. 145 ust. 1. 

Uświadomienie sobie przez zamawiającego faktu, że zmiana okoliczności była nie do przewidzenia w chwili zawarcia umowy, nie ma zatem wpływu na bieg terminu do odstąpienia od umowy. z poglądem przedstawionym w doktrynie (zob. J. Jerzykowski, w: M. Stachowiak, J. Jerzykowski, W. Dzierżanowski, Prawo zamówień…), że sformułowanie „istotna zmiana okoliczności” wskazuje na zmianę znaczącą, a jednocześnie będącą następstwem zdarzeń występujących bardzo rzadko, niezwykłych lub nawet niebywałych, w każdym razie nieobjętą zwykłym ryzykiem kontraktowym, z którym powinni się liczyć kontrahenci. Istotna zmiana okoliczności może mieć swoje źródło w zdarzeniach natury zarówno faktycznej, jak i prawnej. Zmiana okoliczności musi prowadzić do stanu, w którym wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym. W najbardziej ogólnym ujęciu należy przyjąć, że chodzi o bezcelowość realizacji zamówienia dla interesu publicznego, którego realizację powinien zapewniać zamawiający, jako podmiot realizujący zadania publiczne wynikające z przepisów prawa (P. Pełczyński, Prawo zamówień publicznych. Komentarz). To rozwiązanie jest jednak zdecydowanie trudniejsze i moim zdaniem w opisanej sytuacji niemożliwe do obronienia.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych - Dz.U. 2019 poz. 2019
3. Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 4 marca 2014 r., sygn. akt KIO 288/14

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.