• Autor: Radca prawny Marek Gola
Sprawa dotyczy uzyskania odszkodowania za pobicie. W zeszłym roku zostałem pobity przez byłą żonę (została aresztowana i dostała wyrok w zawieszeniu). Po pobiciu musiałem poddać się operacji, a następnie przez kilka miesięcy zmagałem się z dyskomfortem fizycznym i psychicznym. Czy w tym przypadku mogę starać się o odszkodowanie za pobicie?
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu karnego oraz przepisy Kodeksu postępowania cywilnego zwanego dalej K.p.c.
Z treści Pana pytania wynika, że został Pan pobity przez byłą żonę, co z kolei skutkowało skazaniem małżonki na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Na skutek nagannego i niezgodnego z prawem zachowania żony, zmuszony był Pan poddać się operacji, co skutkowało dyskomfortem trwającym przez kilka miesięcy zarówno w zakresie fizycznym, jak i psychicznym.
W pierwszej kolejności zasadne jest ustalenie treści wyroku skazującego żony i treści czynu, za który została pociągnięta do odpowiedzialności karnej. Powyższe ma o tyle istotne znaczenie, o ile w tym zakresie wina byłej żony jest bezdyskusyjna, a sąd cywilny rozpoznający sprawę o zapłatę będzie tym wyrokiem związany. Powyższe wynika wprost z art. 11 K.p.c., zgodnie z którym ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną.
Przeczytaj też: https://www.eporady24.pl/kara_za_atak_i_pobicie_drugiej_osoby,pytania,6,80,1284.html
Mając na uwadze powyższe, w chwili obecnej koniecznym będzie przygotowanie się do sprawy o zapłatę pod kątem dowodowym, tj. przedstawienia dokumentów na poniesione przez Pana szkody (celem uzyskania odszkodowania) oraz dowody na krzywdę psychiczną (celem uzyskania zadośćuczynienia). Nie może Pan bowiem swoich roszczeń ograniczać jedynie do odszkodowania, albowiem odszkodowanie obejmuje szkodę materialną, np. utarta zarobku (która musi być udowodniona), zniszczone ubrania (konieczność przedstawienia dowodów na wartość uszkodzonej zdarzeniem odzieży). Zadośćuczynienie obejmuje natomiast krzywdę psychiczną (szkodę niematerialną), która ma decydujące znaczenie z punktu widzenia bólu, cierpienia związanego choćby z operacją. Dobrze byłoby, gdyby mógł Pan przedstawić dowód w postaci dokumentu, z którego wynikałoby, że operacja, której się Pan poddał była konieczna i stanowiła następstwo pobicia dokonanego przez byłą żonę.
Zadośćuczynienie przewidziane w Kodeksie cywilnym nie ma spełniać celów represyjnych, lecz jest sposobem naprawienia krzywdy wyrządzonej jako cierpienia fizyczne oraz cierpienia psychiczne związane z uszkodzeniami ciała lub rozstrojem zdrowia (zobacz wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 3 lutego 2000 r., I CKN 969/1998).
Innymi słowy, nie chodzi o odszkodowanie, a o zrekompensowanie Panu stanu psychicznego i nerwowego. Przy ocenie należy uwzględniać przede wszystkim nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym (zobacz wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/1998).
Dla powyższego bardzo istotne znaczenie będzie miał w szczególności opis czynu w wyroku skazującym. Im dłuższy opis (zdaję sobie sprawę z tego, że wiąże się z traumatycznymi przeżyciami), tym większa szansa na duże pieniądze. Nadto należałoby dokładnie wczytać się w dokumentację medyczną. Czy z jej treści wynika jakie traumatyczne przeżycia Pan przechodził? Z czym się borykał? Nadto, czy ma Pan negatywne skutki do dnia dzisiejszego? Możemy mieć bowiem do czynienia z odpowiedzialnością na przyszłość.
W toku postępowania cywilnego (o zapłatę) należałoby zatem wnioskować o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychologa i psychiatry na okoliczność ustalenia jakie piętno na Pana psychice odcisnęło zachowanie byłej żony. Po wydanej opinii (mam nadzieję pozytywnej) sąd swobodnie oceni, czy Pana żądanie uwzględnić w całości, czy jedynie w części. O rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego powinien decydować w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy: stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku i inne podobne okoliczności. Niewymierny w pełni charakter tych okoliczności sprawia, że sąd przy ustalaniu rozmiaru krzywdy i tym samym wysokości zadośćuczynienia ma pewną swobodę. Ocena sądu w tym względzie powinna się opierać na całokształcie okoliczności sprawy, nie wyłączając takich czynników, jak np. wiek poszkodowanego i postawa sprawcy. Wiek poszkodowanego i postawa sprawcy mogą rzutować na rozmiar krzywdy: gdy poszkodowany jest osobą młodą lub następuje szczególne nasilenie winy sprawcy rozmiar krzywdy może być większy, niż gdy takie okoliczności nie występują.
Ocenny charakter kryteriów wyznaczających wysokość zadośćuczynienia pieniężnego przyznawanego na podstawie art. 445 § 1 K.c., a uprzednio art. 165 § 1 Kodeksu zobowiązań, dał podstawę do sformułowania dyrektywy, według której zarzut naruszenia art. 445 § 1 K.c. przez sąd drugiej instancji wskutek zawyżenia lub zaniżenia wysokości zasądzonego zadośćuczynienia pieniężnego może być, praktycznie rzecz biorąc, uwzględniony tylko w razie wykazania oczywistego naruszenia tych kryteriów przez sąd drugiej instancji.
Pan Marek został zaatakowany przez swojego sąsiada podczas kłótni o hałas na klatce schodowej. W wyniku uderzenia doznał złamania nosa i wstrząśnienia mózgu, co wymagało hospitalizacji oraz długotrwałej rehabilitacji. Sprawca został skazany na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu. Pan Marek przedstawił dokumentację medyczną oraz świadków zdarzenia, dzięki czemu uzyskał odszkodowanie za koszty leczenia i zadośćuczynienie za ból oraz stres pourazowy.
Pani Anna została pobita przez swojego byłego partnera na parkingu pod jej blokiem. Mężczyzna został zatrzymany i skazany za pobicie. W wyniku napaści kobieta doznała urazu żebra i silnych potłuczeń, co wykluczyło ją z pracy na kilka tygodni. Dzięki opinii lekarzy i psychologa udowodniła, że zdarzenie miało negatywny wpływ na jej stan psychiczny. Sąd zasądził na jej rzecz zarówno odszkodowanie za utracone dochody, jak i wysokie zadośćuczynienie.
Pan Krzysztof został napadnięty i pobity w klubie przez nieznanego sprawcę, który następnie został ujęty przez policję. Sprawca odpowiadał karnie i został zobowiązany do zapłaty odszkodowania. Pan Krzysztof przedstawił rachunki za leczenie, koszty leków oraz dokumentację z izby przyjęć. Dodatkowo, po pobiciu musiał korzystać z pomocy terapeuty, co również zostało uwzględnione w pozwie. Ostatecznie uzyskał rekompensatę finansową, która pokryła poniesione straty i krzywdy psychiczne.
Uzyskanie odszkodowania za pobicie jest możliwe, jeśli poszkodowany przedstawi odpowiednie dowody, takie jak dokumentacja medyczna, rachunki za leczenie czy zeznania świadków. Kluczowe znaczenie ma prawomocny wyrok skazujący sprawcę, który ułatwia dochodzenie roszczeń w postępowaniu cywilnym. Oprócz odszkodowania za poniesione straty materialne można domagać się zadośćuczynienia za doznane cierpienie fizyczne i psychiczne. Wysokość świadczenia zależy od skali obrażeń, długotrwałości leczenia i wpływu zdarzenia na życie poszkodowanego. Warto skorzystać z pomocy prawnika, by zwiększyć szanse na uzyskanie należnej rekompensaty.
Jeśli padłeś ofiarą pobicia i chcesz ubiegać się o odszkodowanie, skorzystaj z profesjonalnej pomocy prawnej. Oferujemy kompleksowe doradztwo, analizę Twojej sytuacji oraz wsparcie na każdym etapie postępowania. Pomożemy w zgromadzeniu niezbędnych dowodów, sporządzeniu pozwu oraz negocjacjach ze sprawcą lub ubezpieczycielem. Dzięki naszej wiedzy i doświadczeniu zwiększysz szanse na uzyskanie odszkodowania i zadośćuczynienia adekwatnego do poniesionych strat i doznanych krzywd. Skontaktuj się z nami, aby omówić swoją sprawę i podjąć skuteczne działania.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 3 lutego 2000 r., I CKN 969/1998
4. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/1998
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Radca prawny Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika