Opłaty za pobyt w DPS teściów

Opłaty za pobyt w DPS-ie

Na wstępie wskazać należy, że kwestie zasad ponoszenia odpłatności oraz obliczania opłaty za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej, zwanym dalej „DPS” reguluje ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. 2017 poz. 1769 ze zm.), zwana dalej także „u.p.s.”.

Następnie należy zaznaczyć, że wraz z wydaniem decyzji o skierowaniu do DPS–u wydawana jest także decyzja ustalająca odpłatność za pobyt mieszkańca. Pobyt w DPS–ie jest bowiem odpłatny do wysokości średniomiesięcznego kosztu ustalanego corocznie.

Regulację w tym zakresie zawiera art. 61 u.p.s. Stanowi on jak niżej:

„Art. 61. 1. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

– przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.

2. Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:

1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:

a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,

b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.

2a. Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej mogą wnosić osoby niewymienione w ust. 2.

2b. W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, gmina wnosi opłatę w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 2a.

2c. W przypadku, o którym mowa w ust. 2a, art. 103 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

2d. W przypadku odmowy przez osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 2, zawarcia umowy, o której mowa w art. 103 ust. 2, wysokość ich opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej ustala w drodze decyzji organ gminy właściwej zgodnie z art. 59 ust. 1, z uwzględnieniem ograniczeń, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i art. 103 ust. 2.

2e. W przypadku odmowy przez osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 2, zawarcia umowy, o której mowa w art. 103 ust. 2, oraz niewyrażenia zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, wysokość ich opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej ustala, w drodze decyzji, organ gminy właściwej zgodnie z art. 59 ust. 1, w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatą wnoszoną przez mieszkańca domu i opłatami wnoszonymi przez inne osoby obowiązane, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

2f. Wysokość opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej, o której mowa w ust. 2e, ustala się proporcjonalnie do liczby osób obowiązanych do jej wnoszenia.

3. W przypadku niewywiązywania się osób, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 2a, z obowiązku opłaty za pobyt mieszkańca domu w domu pomocy społecznej, ustalonego w decyzji lub umowie, o której mowa w art. 103 ust. 2, opłaty te zastępczo wnosi gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Wydatki gminy podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Przepis art. 104 ust. 3–8 stosuje się odpowiednio.

4. Dochód mieszkańca domu podejmującego pracę ze wskazań terapeutyczno-rehabilitacyjnych lub uczestniczącego w warsztatach terapii zajęciowej, stanowiący podstawę naliczania opłaty, zmniejsza się o 50% kwoty otrzymywanej z tytułu wynagrodzenia za tę pracę lub o kwotę odpowiadającą wysokości kieszonkowego wypłacanego z tytułu uczestnictwa w tych warsztatach”.

Ponoszenie kosztów przez mieszkańców DPS-u

Dodać również należy, że opłata uzależniona jest od dwóch warunków, tj. pokrewieństw lub powinowactwa z mieszkańcem oraz od dochodu (a w przypadku umownego ustalenia odpłatności także od możliwości).

W związku z powyższym wskazać należy, że w pierwszej kolejności opłatę uiszcza sam mieszkaniec DPS-u. Mieszkaniec ponosi opłatę do wysokości 70% swoich dochodów.

Kolejne osoby zobligowane do płacenia za DPS

Jeżeli te 70% dochodów mieszkańca jest niewystarczające do pełnego pokrycia opłat za pobyt w DPS-ie, to w drugiej kolejności są obowiązani do ponoszenia tej opłaty odpowiednio małżonek, a jeśli go nie ma lub jego dochody są za małe, to dzieci mieszkańca, jego wnuki i prawnuki (zstępni).

A gdyby i tych osób nie było lub ich dochody byłyby niewystarczające, to opłatę uiszczają rodzice mieszkańca, dziadkowie oraz pradziadkowie (wstępni).

Ostatecznie opłatę za pobyt mieszkańca w DPS-ie w zakresie niepokrytym przez inne, wyżej wymienione osoby, uiszcza gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej (art. 61 ust. 1 pkt 3 u.p.s.).

Umowa o odpłatności za DPS teściów między krewnymi

Natomiast co Pan może zrobić, żeby zminimalizować ewentualne koszty?

Zacznę od tego, że koszt pobytu w DPS-ie jest ściśle regulowany, więc drastycznych podwyżek rok do roku raczej nie powinno być (art. 60 ust. 1 i 2 u.p.s.). Średni miesięczny koszt utrzymania w zależności od typu DPS wacha się od ponad 3 tysięcy do 5 tysięcy. Najczęściej jest to obecnie nieco ponad 4 tysiące złotych.

Dalej, po pierwsze, wskazać należy, że można rozważyć zwarcie umowy w sprawie odpłatności. Według art. 103 ust. 2 u.p.s. ustawy o pomocy społecznej małżonek, zstępni i wstępni mogą zawrzeć umowę dotyczącą współodpłatności.

Zaletą tego rozwiązania jest możliwość ustalenia w gronie rodziny, kto w jakim zakresie będzie ponosił opłatę, stosownie do swoich możliwości i dochodów.

„Art. 103. 1. Kierownik ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych – dyrektor centrum usług społecznych, oraz kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie może, w drodze umowy, ustalić z małżonkiem, zstępnymi lub wstępnymi wysokość świadczonej przez nich pomocy na rzecz osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia. W tym przypadku nie stosuje się art. 96 ust. 1 pkt 3.

2. Kierownik ośrodka pomocy społecznej albo dyrektor centrum usług społecznych, o którym mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, ustala w drodze umowy z małżonkiem, zstępnymi przed wstępnymi mieszkańca domu wysokość wnoszonej przez nich opłaty za pobyt tego mieszkańca w domu pomocy społecznej, biorąc pod uwagę wysokość dochodów i możliwości.

3. Zmiana wysokości opłaty ustalonej w drodze umowy, o której mowa w ust. 2, lub w drodze decyzji, o której mowa w art. 61 ust. 2d i 2e, z mocy prawa lub z powodów, o których mowa w art. 64, art. 64a albo art. 64b, nie może powodować zwiększenia kwoty opłaty ustalonej od innych osób, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 2 i ust. 2a”.

Zwolnienie z ponoszenia opłat za DPS teściów

Po drugie, według art. 61 przytoczonego już powyżej, w przypadku osób w rodzinie poziom dochodów zwalniających z ponoszenia opłat wynosi 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Przy założeniu, że obecnie kryterium dochodowe na osobę wynosi 528 zł (300% x 528 = 1584 zł).

Wynika z tego, że jeśli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 1584 zł, to osoba zobowiązana do wnoszenia opłat za pobyt bliskich w domu opieki społecznej jest z tych opłat zwolniona. Zatem im więcej będzie osób w rodzinie, tym niższa będzie opłata lub nie będzie jej wcale.

A zatem w przypadku np. 5-osobowej rodziny, kwota uprawniającą do zwolnienia z opłat to będzie mniej niż 7920 zł, w przypadku np. 4-osobowej rodziny, kwota ta będzie wynosiła mniej niż 6336 zł.

Po trzecie, najpierw sam mieszkaniec wnosi opłatę, a zaraz za nim małżonek mieszkańca. Państwo jako zstępni będą dopiero w trzeciej kolejności ponosić opłatę. Zatem im większy dochód będzie mieszkańca oraz jego małżonka, to tym wyższa będzie ich opłata, a tym samym niższa Państwa lub nie będzie jej wcale.

Dodatkowy dochód teściów

W związku z tym można rozważyć np. wynajęcie mieszkania teściów, gdy mieli oni być razem skierowani do DPS-u, lub wydzierżawianie gruntu (o ile takie nieruchomości mają). Czynsz z tytułu najmu lub dzierżawy będzie stanowił dochód mieszkańca i jego małżonka. Lepszym rozwiązaniem będzie właśnie wynajęcie, gdyż w razie sprzedaży dochód z tytułu sprzedaży nieruchomości będzie uwzględniany tylko przez rok (art. 8 ust. 11 u.p.s.).

Po czwarte, może Pan postarać się obniżyć swój dochód z działalności gospodarczej, zawyżając koszty uzyskania przychodu. Przynajmniej do kwoty zwalniającej z ponoszenia opłat za pobyt w DPS-ie.

Po piąte, inni członkowie rodziny mogą również zadeklarować ponoszenie opłaty, np. rodzeństwo mieszkańca DPS-u lub dalsza rodzina (art. 61 ust. 2a w zw. z art. 61 ust. 2c i art. 103 ust. 2 u.p.s.).

Źródła:

1. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.