• Autor: Marcin Sądej
Pełnomocnik (prawnik) w postępowaniu cywilnym przedsądowym złożył w moim imieniu, jako mocodawcy, pismo reklamacyjne do instytucji bankowej. Przed złożeniem pisma nie poinformował mnie o jego treści. Po złożeniu dokumentu oznajmił, że dopuszcza jedynie możliwość wglądu w to pismo bezpośrednio u siebie w firmie bez możliwości wykonania kopii, zdjęć, notatek. Zasłania się prawem autorskim i ochroną przed nieuczciwą konkurencją. Czy to zgodne z prawem? Czy mnie, jako mocodawcy, nie przysługuje prawo do posiadania kopii składanych w moim imieniu dokumentów? Czy przed złożeniem pisma nie powinien mnie poinformować o jego treści?
W pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 86 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) – strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników. W myśl natomiast art. 91 K.p.c. pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do:
1) wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy;
2) wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;
3) udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu;
4) zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;
5) odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.
Zgodnie z art. 93 K.p.c. – mocodawca stawający jednocześnie z pełnomocnikiem może niezwłocznie prostować lub odwoływać oświadczenia pełnomocnika.
W zakresie natomiast relacji między mocodawcą a klientem warto odnieść się do Kodeksów Etyki Zawodu Adwokata i Radcy prawnego. W świetle art. 6 Kodeksu Etyki Adwokackiej celem podejmowanych przez adwokatów czynności zawodowych jest ochrona interesów klienta. Art. 8 stanowi, że adwokat powinien wykonywać czynności zawodowe według najlepszej woli i wiedzy, z należytą uczciwością, sumiennością i gorliwością. Obowiązkiem adwokata jest stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych i dążenie do utrzymania wysokiej sprawności zawodowej.
Dodatkowo art. 49 Kodeksu stwierdza, że adwokat jest obowiązany czuwać nad biegiem sprawy i informować klienta o jej postępach i wyniku. Art. 53 stanowi, że adwokat obowiązany jest niezwłocznie wydać klientowi – na zgłoszone przez niego żądanie – wszystkie otrzymane przez niego dokumenty, jak również pisma, które jako pełnomocnik otrzymał od sądu lub od organów, przed którymi występuje w prowadzonej przez siebie sprawie.
Za naruszenie zasad Kodeksu Etyki adwokat ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną na zasadach przewidzianych w prawie o adwokaturze.
Jak zatem widać z przedstawionych przepisów, adwokat (czy też radca prawny, ponieważ ten zawód również ma swój Kodeks Etyki) ma obowiązek dbałości o interes klienta, w tym ma polecenie informowania go o bieżących sprawach oraz udostępniania dokumentów.
W dalszej kolejności wskazać należy, że adwokat słusznie stwierdził, że pisma procesowe podlegają ochronie w ramach praw autorskich. Uważam jednak, że udostępnienie pisma stworzonego przez adwokata w imieniu mocodawcy w żaden sposób nie narusza praw autorskich. Zgodnie bowiem z art. 16 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych – autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:
Art. 17 ww. ustawy stanowi, że twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Udostępnienie pisma mocodawcy w żaden sposób nie narusza prawa autorskiego. Nie będzie Pan przecież czerpał żadnych korzyści majątkowych z takiego pisma, nie będzie Pan tego pisma również rozpowszechniał ani kopiował czy udostępniał innym podmiotom. W zakresie, w jakim pismo ma być wykorzystywane wyłącznie w Pana interesie osobistych, nie dochodzi do naruszenia prawa autorskiego, tym bardziej że pismo zostało napisane oraz złożone w Pana imieniu.
Na zakończenie warto wskazać, że zgodnie z przedstawionymi zasadami Kodeksu Etyki adwokat powinien mieć na uwadze przede wszystkim interes klienta.
Oznacza to, że nie powinien podejmować czynności procesowych bez zgody i wiedzy klienta. Przyjmuje się bowiem, że adwokat odpowiada za staranne działanie w toku swojej pracy. Za działanie to adwokat może również ponieść odpowiedzialność cywilnoprawną na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym. Zgodnie bowiem z art. 471 K.c. – dłużnik jest obowiązany do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
W przedstawionym przez Pana stanie faktycznym najlepiej będzie powołać się na regulacje Kodeksu Etyki Adwokata (lub Radcy Prawnego).
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marcin Sądej
Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami rachunkowymi. Na co dzień zajmuje się obsługą prawną spółek handlowych. Publikuje artykuły o tematyce podatkowej. Udziela porad z zakresu prawa podatkowego, handlowego oraz cywilnego.
Zapytaj prawnika
