Prawo do grobu, czy mogę podjąć samodzielną decyzję o jego likwidacji?

Dysponent grobu

Wszystko zależy od tego, czy jest Pani dysponentem niniejszego grobu – jeżeli tak, to może Pani dowolnie zmienić pomnik lub nagrobek.

„Prawo do grobu” nie posiada niestety definicji legalnej, jest to szereg uprawnień – zarówno majątkowych, jak i osobistych, w skład których wchodzi m.in. prawo do pochówku, które jest uprawnieniem jedynie majątkowym, a także prawo do uczczenia pamięci osoby zmarłej, co stanowi już wyłącznie prawo osobiste. Podkreślić także należy, iż posiadanie uprawnienia o charakterze osobistym jest niezależne od posiadania uprawnienia o charakterze majątkowym.

Może się więc zdarzyć, iż osoba najbliższa będzie posiadała jedynie uprawnienie do kultu osoby zmarłej, bez posiadania prawa o charakterze majątkowym, co może mieć miejsce w Państwa przypadku, albowiem Pani jako dysponent grobu posiada i uprawnienie majątkowe i osobiste, a kuzyn posiada jedynie uprawnienie osobiste – do kultu osoby zmarłej. Prawo do grobu jako prawo majątkowe to uprawnienie do bycia stroną umowy o umiejscowienie pochówku oraz zarządu grobowcem.

Decyzje dotyczące grobu babci

W chwili obecnej niniejszą stroną jest zapewne Pani – o ile to Pani opłaciła dalsze miejsce pochówku – może więc Pani jako dysponent grobu dowolnie decydować o nagrobku/pomniku. Prawo do grobu posiada osoba, która podpisała z zarządcą cmentarza umowę o umiejscowienie pochówku.

Oczywiście, pomijając przepisy ogólne Kodeksu cywilnego, wiele kwestii jest również uregulowanych w przepisach znajdujących się w regulaminie danego cmentarza. Taką osobą jest zapewne Pani.

Przepisami regulującymi kwestię pochówku jest ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych z dnia 31 stycznia 1959 r. Powyższa regulacja zajmuje się przede wszystkim aspektami technicznymi prawa do grobu. Jak wskazuje orzecznictwo oraz doktryna, a także rosnąca liczba konfliktów spowodowana niniejszym uprawnieniem, powyższa tematyka nie jest wciąż wyczerpująco uregulowana. Jak wskazał jednak Sąd Najwyższy, pochylając się nad sporem w zakresie rozporządzania grobowcem, kolizja uprawnień do pochówku osób wymienionych powyżej i osób bliskich osobie zmarłej, może być jedynie rozpatrywana w oparciu o przepisy w zakresie dóbr osobistych - takim dobrem jest właśnie uprawnienie do pochówku.

Sąd rozstrzygając spór w tym zakresie powinien wziąć pod uwagę m.in. intensywność więzi osób uprawnionych, a także wolę osoby zmarłej. Powyższe wskazuje, iż nie istnieje pierwszeństwo w pochówku określone w art. 10 powyższej ustawy, a badany jest przede wszystkim całokształt okoliczności (postanowienie SN z dnia 11.06.2019 r. I CSK 779/18).

Należy bowiem przypomnieć, iż pod opisanym powyżej określeniem „prawo do grobu” rozumieć należy także uprawnienie rodziny, a także osób najbliższych o charakterze osobistym, a więc uprawnienie do pielęgnowania pamięci i więzi z osobą zmarła.

Jak podkreślił to Sąd Najwyższy, uprawnienie to stanowi dobro osobiste i przestrzeganie tego prawa zagwarantowane jest przepisami dotyczącymi ochrony dóbr osobistych. Takie uprawnienie osobiste posiada kuzyn i jest to jego jedyne uprawnienie jeżeli to nie on jest dysponentem grobu.

Z uwagi na powyższe, w mojej ocenie, jeżeli jest Pani dysponentem grobu, to twierdzenia kuzyna nie są zasadne – to Pani bowiem posiada uprawnienie majątkowe o decydowaniu o grobie, a kuzyn posiada jedynie uprawnienie osobiste do czci pamięci osób zmarłych.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.