• Data: 2024-12-10 • Autor: Kamil Kiecana
Chciałabym rozeznać sytuację prawną rodziców. Została zalana ich łazienka (a dokładnie sufit), nadmieniam, iż rodzice mieszkają na parterze. Było to zgłoszone w spółdzielni, w pogotowiu awaryjnym i okazało się, że sąsiad z góry ma poszukać przecieku, po skuciu kilku płytek wyszło na jaw, że to wyciek nie od niego, tylko od jego sąsiada za ścianą (z drugiej klatki). Sąsiad teraz ma pretensje o to, że zniszczył sobie łazienkę. Czy może żądać czegoś od moich rodziców, tj. zadośćuczynienia? Jaka jest sytuacja prawna? Jak bronić się w takiej sprawie?
Zgodnie z art. 415 Kodeksu cywilnego: „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”.
Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego:
„Artykuł 415 k.c. stanowi ogólną podstawę cywilnej odpowiedzialności deliktowej. Wzorowany na art. 1382 k.c. franc. (oraz art. 134 k.z.), wyraża ogólną formułę odpowiedzialności za czyn zawiniony i wyrządzoną w ten sposób drugiemu szkodę. Przepis ten może być powołany jako podstawa odpowiedzialności za szkodę w razie braku istnienia szczególnej podstawy prawnej (np. art. 427 k.c.).
Przepis ten ma zastosowanie w przypadku wyrządzenia szkody mimo braku wiążącego strony stosunku zobowiązaniowego. Czyn niedozwolony jest określeniem normatywnym, lecz obejmuje znacznie więcej zdarzeń prawnych, które mają inny charakter niż klasyczny delikt. Odpowiedzialność deliktowa może być zatem przypisana także za niezawinione zachowania, a nawet wówczas, gdy szkoda jest wyrządzona nie bezpośrednio w związku z działaniem człowieka (zob. np. art. 435, 433 k.c.).
Komentowany przepis wiąże odpowiedzialność z czynem człowieka (zachowaniem lub zaniechaniem, w tym drugim przypadku jednak odpowiedzialność można przypisać danemu podmiotowi, jeśli ciążył na nim obowiązek jakiegoś czynnego zachowania, np. niesienia pomocy medycznej przez lekarza), a więc zachowaniem zależnym od jego woli. Działanie pod przymusem czy na skutek odruchu (np. odruch rowerzysty chcącego ominąć dziecko wybiegające na ścieżkę rowerową, wskutek czego dochodzi o uszkodzenia kwiatów na sąsiedniej nieruchomości, nie może być uznany za działanie zawinione) nie może zatem rodzić odpowiedzialności. W razie natomiast działania pod wpływem innego przymusu (np. psychicznego czy w związku z uzależnieniem) powoduje, że niekiedy zachowanie sprawcy może być oceniane pod kątem winy.
Odpowiedzialności odszkodowawczej nie rodzi samo usiłowanie wyrządzenia szkody. W takiej sytuacji możliwe będzie niekiedy dochodzenie roszczeń negatoryjnych na podstawie np. art. 24 k.c. (np. w razie zagrożenia wyrządzeniem szkody na osobie) i innych przepisów (np. roszczenie negatoryjne przewidziane w prawie rzeczowym).
Ciężar dowodu wystąpienia przesłanek odpowiedzialności spoczywa na poszkodowanym (zob. art. 6 k.c.; zob. jednak art. 322 k.p.c.) – musi on zatem wykazać istnienie szkody (zob. art. 361, 444, 445, 448, 446 k.c.), zdarzenia oraz adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy nimi (art. 361 k.c.). Możliwe jest jednak powołanie się na domniemania faktyczne na zasadach ogólnych (zob. art. 231 k.p.c.). Szczególnie doniosłe znaczenie może mieć dowód prima facie.
Należy podzielić pogląd zakładający szerokie rozumienie pojęcia szkody, a więc uszczerbku o charakterze majątkowym lub niemajątkowym 1590 . W razie trudności w jej oszacowaniu zasadne jest sięgnięcie do art. 322 k.p.c. zarówno jeśli chodzi o szkodę na mieniu, jak i szkodę na osobie. Zob. też komentarz do art. 361–363.
Odpowiedzialność na podstawie art. 415 k.c. zachodzi, gdy stron nie wiązało wcześniej żadne zobowiązanie albo gdy szkoda została wyrządzona poza nim, a niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania stanowiło jednocześnie czyn niedozwolony (zob. art. 443 k.c. przewidujący zbieg odpowiedzialności). Jednakże niewykonanie zobowiązania samo przez się nie może być uznane za działanie bezprawne w rozumieniu art. 415 k.c. 1591 W wyroku z 14.02.2013 r. 1592 SN słusznie orzekł, że niewykonanie umowy o tyle może stanowić czyn niedozwolony, o ile sprawca szkody naruszył obowiązek powszechny ciążący na każdym. Niewykonanie zobowiązania samo przez się nie może być uznane za działanie bezprawne w rozumieniu art. 415 k.c. Taka jego kwalifikacja jest uzasadniona tylko wtedy, gdy jednocześnie następuje naruszenie obowiązku powszechnego. Nie zawsze w razie naruszenia przez sprawcę obowiązku oznaczonego zachowania zachodzi bezprawność relewantna z punktu widzenia zasad odpowiedzialności.
Wyrządzenie szkody czynem niedozwolonym rodzi obowiązek wynagrodzenia szkody, zgodnie z zasadą pełnej kompensacji, jako jednej z podstawowych reguł polskiego prawa cywilnego, mającej wprawdzie swoje granice 1593 (zob. m.in. art. 361 k.c.), i prowadzi do odpowiedzialności ex delicto, do granic jednak siły wyższej. Odpowiedzialność będzie również wyłączona w razie, gdy zachodzą okoliczności ją wyłączające (np. obrona konieczna, stan wyższej konieczności)" (M. Wałachowska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, art. 415).
Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że adresatem roszczeń sąsiada z góry powinien być sąsiad z drugiej klatki, który dokonał zalania Pani rodziców, a nie Pani rodzice.
Pani rodzice są głównymi poszkodowanymi w tej sprawie i mają prawo dochodzić swych roszczeń związanych z zalaniem od sąsiada z drugiej klatki. Poszkodowanym jest również sąsiad z góry, jednak on poniósł szkodę nie z winy Pani rodziców, a z winy sąsiada z drugiej klatki.
Obecnie rekomendujemy wysłanie do sąsiada z drugiej klatki oficjalnego pisma z opisem sytuacji oraz z wezwaniem do wskazania swego ubezpieczyciela oraz z żądaniem zapłaty odszkodowania. Drugie pismo można wysłać do sąsiada z góry z wyjaśnieniem braku podstaw do odpowiedzialności Pani rodziców.
Sytuacja z powodu nieszczelnej rury w sąsiednim mieszkaniu
Pan Jan, mieszkaniec parteru, zauważył, że sufit w jego łazience jest przesiąknięty wodą. Po zgłoszeniu sprawy do spółdzielni, okazało się, że wyciek pochodzi od sąsiada z drugiego piętra. Sąsiad ten musiał skuwać płytki w swojej łazience, aby znaleźć źródło problemu. Po kilku dniach okazało się, że wyciek nie pochodzi od niego, lecz od sąsiada z trzeciej klatki. Sąsiad z drugiego piętra teraz domaga się odszkodowania od Pana Jana za uszkodzenia w swojej łazience. Jednakże, odpowiedzialnym za szkody okazał się być sąsiad z trzeciej klatki, który powinien naprawić szkody obu stron.
Konflikt o naprawę w bloku mieszkalnym
Pani Maria, mieszkanka czwartego piętra, została poinformowana przez sąsiadkę z trzeciego piętra, że woda z jej mieszkania zalewa sufit sąsiadki. Pani Maria, chcąc uniknąć problemów, wezwała hydraulika i rozkuła część ściany w swojej łazience, szukając wycieku. Po sprawdzeniu okazało się, że instalacja w jej mieszkaniu była w porządku, a przyczyną zalania była wada w instalacji w mieszkaniu sąsiadki z piątego piętra. Teraz Pani Maria rozważa, czy może żądać odszkodowania za zniszczenia w swojej łazience, które powstały w wyniku niepotrzebnych napraw.
Niewłaściwie zlokalizowane źródło wycieku
Pan Adam, mieszkający na pierwszym piętrze, zgłosił do administracji zalanie sufitu w swoim mieszkaniu. Początkowo podejrzewano, że problem wynika z nieszczelnej instalacji sąsiada z drugiego piętra. Po skuciu fragmentu podłogi w łazience sąsiada i naprawie rzekomego wycieku, problem nadal się powtarzał. Dopiero dalsze dochodzenie wykazało, że nieszczelność miała miejsce w rurach biegnących przez mieszkanie na trzecim piętrze. Sąsiad z drugiego piętra, który zniszczył część swojej łazienki, teraz rozważa roszczenie o odszkodowanie, jednak zgodnie z prawem, winę ponosi właściciel mieszkania, w którym faktycznie doszło do awarii.
W sytuacjach związanych z podejrzeniem nieszczelnej instalacji, kluczowe jest ustalenie faktycznego źródła wycieku, ponieważ od tego zależy odpowiedzialność za szkody. Odpowiedzialność ponosi właściciel mieszkania, w którym doszło do awarii, a nie osoby, które poniosły straty na skutek zalania. Warto pamiętać, że w takich przypadkach poszkodowani mają prawo dochodzić roszczeń od osoby winnej, a nie od sąsiadów, którzy sami są ofiarami. Współpraca ze spółdzielnią, dokumentowanie szkód i ewentualne zgłoszenie ich ubezpieczycielowi mogą pomóc w szybkim rozwiązaniu problemu.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism i wniosków, dostosowanych do Twojej indywidualnej sytuacji. Skontaktuj się z nami, aby szybko i skutecznie rozwiązać swoje problemy prawne bez wychodzenia z domu! Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Kamil Kiecana
Kamil Kiecana, radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Rzeszowie.
Prowadzi kompleksową obsługę prawną przedsiębiorców. Doradza też osobom fizycznym.
Specjalizuje się w prawie umów w obrocie gospodarczym, prawie handlowym, cywilnym oraz żywnościowym.
Od 2013 r. doradza firmom z branży FMCG.
Ponadto, współpracuje z dużymi kancelariami prawnymi obsługującymi spółki kapitałowe.
Zapytaj prawnika
