• Data: 2023-11-12 • Autor: Kamil Kiecana
Pracuję w urzędzie. Współpracuję z przedsiębiorcą, któremu podałam mój prywatny numer telefonu, aby łatwiej nam się komunikowało. Przedsiębiorca udostępnił go w lokalnej gazecie bez mojej zgody i napisał, że jest to numer osoby w gminie, która zajmuje się daną sprawą. Co mogę zrobić w tej sytuacji?
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego:
„Art. 23 [Dobra osobiste człowieka] Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Art. 24 [Ochrona dóbr osobistych]
§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności, ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym”.
Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego „Prawo do prywatności, będące wytworem doktryny amerykańskiej, zostało, począwszy od lat 70. XX w., spopularyzowane w doktrynie polskiej, zyskało następnie uznanie w orzecznictwie, a w końcu skodyfikowano je w art. 47 Konstytucji RP. Elementy tego dobra osobistego można wprawdzie odnaleźć w tradycyjnie wyróżnianych dobrach osobistych: wolności, czci, swobodzie wyznania, tajemnicy korespondencji i wizerunku, jednakże »punktowa« ochrona, którą zapewniają, nie jest wystarczająca, podczas gdy prawo do prywatności jest pojęciem niezwykle operatywnym ze względu na swój szeroki zasięg i spójność znaczeniową. Sfera prywatności obejmuje fakty z życia rodzinnego, seksualnego, dane dotyczące stanu zdrowia i sytuacji majątkowej, a także przeszłości. Spory w doktrynie dotyczą zwłaszcza rozgraniczenia w ramach sfery prywatności, sfery niedostępnej dla innych osób, sfery dostępnej tylko dla najbliższych i oddzielenia ich od sfery powszechnej dostępności; zgłaszane są niekiedy propozycje wyróżnienia sfery życia rodzinnego oraz sfery życia intymnego jako odrębnych dóbr osobistych. Przykładami naruszenia prawa do prywatności są: ujawnienie faktów z cudzego życia osobistego i rodzinnego, ujawnienie przez pracodawcę bez zgody pracownika wysokości jego wynagrodzenia za pracę, podanie do publicznej wiadomości stanu zadłużenia określonej osoby, osadzenie skazanego w przeludnionej celi; do naruszeń prywatności dochodzi obecnie często przy wykorzystaniu Internetu, co rodzi wiele nowych wyzwań w zakresie jej ochrony. Sfera prywatności podlega ochronie również u osób pełniących funkcje publiczne” (A. Sylwestrzak [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Balwicka-Szczyrba, Warszawa 2022, art. 23).
Ponadto „Praktyczna przydatność koncepcji ochrony instytucjonalnej widoczna jest w tzw. sprawach prasowych i wyraża się w możliwości uwzględnienia złożoności sytuacji, które powstają w związku z ingerencją w prywatność lub cześć bohaterów publikacji. Treść materiałów prasowych może prowadzić do naruszenia ogólnej normy zakazującej wszystkim podawania wiadomości o charakterze osobistym (naruszających prywatność) lub ingerujących w cześć (dobre imię, godność osobistą) człowieka (…).
Prawo do prywatności (prywatność, prawo do poszanowania życia prywatnego) jest prawem każdej osoby do samodzielnego i wyłącznego decydowania o tym, w jakim zakresie chce zachować swą anonimowość, a jakie informacje o niej mogą być udostępniane osobom trzecim (wyrok SA w Poznaniu z 10.01.2008 r., sygn. akt I ACa 1048/07, LEX nr 466432; wyrok SA w Warszawie z 18.11.2013 r., sygn. akt VI ACa 674/13, LEX nr 1444946). Prywatność określa indywidualny obszar niedostępności informacji o osobie, które są przez nią chronione przed zainteresowaniem innych osób. Naruszenie prawa do prywatności ma miejsce wówczas, gdy wbrew woli jednostki dostępne stają się dla osób trzecich informacje wrażliwe dotyczące jednostki, w tym informacje o stanie jej zdrowia, przebiegu leczenia czy stwierdzonych dolegliwościach (wyrok SA w Warszawie z 19.11.2019 r., sygn. akt VI ACa 397/18, LEX nr 2891730).
Istnienie dobra osobistego w postaci prywatności nie budzi współcześnie wątpliwości. Różne aspekty prywatności były jednak pośrednio chronione już wcześniej, dzięki ochronie udzielanej w razie naruszenia dóbr osobistych wymienionych w art. 23, w ramach ochrony nietykalności mieszkania (wyrok SA w Białymstoku z 21.12.2016 r., sygn. akt I ACa 508/16, LEX nr 2229132), wizerunku lub tajemnicy korespondencji gwarantującej zabezpieczenie przed ujawnieniem zawartych w niej informacji (zob. wyrok SA w Warszawie z 18.11.2013 r., sygn. akt VI ACa 674/13, LEX nr 1444946). Tajemnica korespondencji służy bowiem zachowaniu w utajnieniu treści przekazu kierowanego do innych osób lub instytucji, a w ten sposób również poszanowaniu życia prywatnego człowieka (wyrok SA w Łodzi z 17.12.2015 r., sygn. akt I ACa 806/15, LEX nr 1979450).
Istnieją jednakże takie interesy idealne człowieka, które nie są obejmowane ochroną dóbr osobistych w postaci tajemnicy korespondencji, wizerunku lub miru domowego, a to potwierdza celowość wyróżnienia prywatności jako szerzej ujmowanego, wieloaspektowego przedmiotu ochrony” (B. Janiszewska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, cz. 1 (art. 1–55(4)), red. J. Gudowski, Warszawa 2021, art. 23).
Co ważne, „W orzecznictwie, w nawiązaniu do art. 49 Konstytucji RP, przywoływane jest także pojęcie tajemnicy komunikowania się. W ujęciu prawa cywilnego (czyli jako dobra osobistego) tajemnica komunikowania się jest wiązana z ochroną prywatności, tzn. sfery zastrzeżonej przed dostępem osób trzecich. Ochroną tajemnicy komunikowania się objęta jest tajemnica rozmów, tożsamość uczestniczących w niej osób, ich numery telefoniczne, adresy poczty elektronicznej, a także informacje o samym fakcie prowadzenia rozmowy, czasie jej trwania, próbach połączenia oraz treści przekazu” (B. Janiszewska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, cz. 1 (art. 1–55(4)), red. J. Gudowski, Warszawa 2021, art. 23).
Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że podanie do wiadomości publicznej Pani prywatnego numeru telefonu może być uznane za naruszenie Pani dóbr osobistych, w szczególności w zakresie prawa do prywatności. W związku z tym rekomendujemy obecnie wysłanie formalnego pisma z wezwaniem do zaniechania naruszeń oraz z argumentacją prawną do osoby naruszającej Pani prawa. Pismo jest potrzebne, aby udokumentować Pani reakcję oraz zachowania drugiej strony.
Pierwszy przykład dotyczy młodej nauczycielki, która do celów kontaktu z rodzicami swoich uczniów podała im swój prywatny numer telefonu. Po pewnym czasie zauważyła, że numer ten został udostępniony na lokalnej grupie społecznościowej na Facebooku jako „kontakt do nauczycielki z problemami wychowawczymi”. W efekcie zaczęła otrzymywać liczne wiadomości i telefony od osób, które nie miały związku ze szkołą. Czuła się nękana i naruszona w swojej prywatności. Podjęła kroki prawne, wzywając administratora grupy do usunięcia wpisu oraz skierowała sprawę do dyrekcji szkoły.
Drugi przykład dotyczy właściciela małej firmy, który podczas rozmowy biznesowej z kontrahentem podał swój prywatny adres e-mail, aby usprawnić kontakt poza godzinami pracy. Po kilku dniach odkrył, że jego adres został umieszczony na stronie internetowej firmy kontrahenta jako „dostępny całodobowo do kontaktu w sprawach pilnych”. Doprowadziło to do zalewu niechcianych wiadomości i zakłócenia jego życia prywatnego. W tej sytuacji zdecydował się na formalne wezwanie kontrahenta do usunięcia danych oraz zażądał publicznych przeprosin.
Trzeci przypadek to historia lekarza, który udzielił prywatnie swojego numeru telefonu pacjentowi w celu skonsultowania jego wyników badań. Wkrótce potem okazało się, że pacjent bez jego zgody przekazał ten numer innym osobom, które zaczęły dzwonić do lekarza poza godzinami pracy, oczekując porad medycznych. Lekarz uznał to za poważne naruszenie swojej prywatności i podjął kroki w celu ochrony swoich danych, informując pacjenta o konsekwencjach prawnych oraz zgłaszając sprawę do izby lekarskiej.
Udostępnienie prywatnych danych kontaktowych bez zgody ich właściciela stanowi naruszenie prawa do prywatności i dóbr osobistych. Może prowadzić do niechcianego kontaktu, naruszenia poczucia bezpieczeństwa oraz problemów zawodowych i osobistych. W takich sytuacjach warto podjąć działania prawne, takie jak wezwanie do zaprzestania naruszeń, dochodzenie roszczeń odszkodowawczych lub zgłoszenie sprawy odpowiednim organom. Ochrona prywatności jest istotnym elementem praw osobistych, a każda ingerencja w nią wymaga stanowczej reakcji.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online, które umożliwiają szybkie i wygodne uzyskanie pomocy w zakresie ochrony prywatności oraz dóbr osobistych. Nasi doświadczeni prawnicy pomogą w ocenie sytuacji, przygotowaniu niezbędnych dokumentów oraz podejmowaniu skutecznych działań prawnych. Konsultacje odbywają się zdalnie, co pozwala na elastyczność i komfort klientów. Skorzystanie z naszych usług to gwarancja rzetelnego wsparcia i ochrony Twoich praw bez konieczności wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 10.01.2008 r., sygn. akt I ACa 1048/07
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 18.11.2013 r., sygn. akt VI ACa 674/13
4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 19.11.2019 r., sygn. akt VI ACa 397/18
5. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 21.12.2016 r., sygn. akt I ACa 508/16
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Kamil Kiecana
Kamil Kiecana, radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Rzeszowie.
Prowadzi kompleksową obsługę prawną przedsiębiorców. Doradza też osobom fizycznym.
Specjalizuje się w prawie umów w obrocie gospodarczym, prawie handlowym, cywilnym oraz żywnościowym.
Od 2013 r. doradza firmom z branży FMCG.
Ponadto, współpracuje z dużymi kancelariami prawnymi obsługującymi spółki kapitałowe.
Zapytaj prawnika