• Data: 2023-02-20 • Autor: Kamil Kiecana
W wyniku ulewnego deszczu i spływu wód oraz błota na drogę gminną zalana została moja posesja na obszarze ok. 1500 m2. Został naniesiony muł na ok. 15–20 cm, niszcząc roślinność. Czy gmina ma obowiązek wypłaty odszkodowania, usunięcia szkód i przywrócenia posesji do stanu przed zalaniem?
Zgodnie z art. 234 Prawa wodnego:
„1. Właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może:
1) zmieniać kierunku i natężenia odpływu znajdujących się na jego gruncie wód opadowych lub roztopowych ani kierunku odpływu wód ze źródeł – ze szkodą dla gruntów sąsiednich;
2) odprowadzać wód oraz wprowadzać ścieków na grunty sąsiednie.
2. Na właścicielu gruntu ciąży obowiązek usunięcia przeszkód oraz zmian w odpływie wody, powstałych na jego gruncie na skutek przypadku lub działania osób trzecich, ze szkodą dla gruntów sąsiednich.
3. Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, z urzędu lub na wniosek, w drodze decyzji, nakazuje właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom, ustalając termin wykonania tych czynności.
4. Nakaz, o którym mowa w ust. 3, nie zwalnia z obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego albo dokonania zgłoszenia wodnoprawnego, jeżeli są wymagane.
5. Postępowania w sprawie decyzji, o której mowa w ust. 3, nie wszczyna się, jeżeli upłynęło 5 lat od dnia, w którym właściciel gruntu sąsiedniego dowiedział się o szkodliwym oddziaływaniu na jego grunt”.
Zgodnie z art. 144 Kodeksu cywilnego:
„Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych”.
Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego, „dyspozycja art. 29 pr. wodnego jest węższa, ponieważ obejmuje tylko taką immisję, która mogłaby szkodliwie oddziaływać na nieruchomości sąsiednie, podczas gdy art. 144 k.c. ograniczenia takiego nie zawiera, zakazując wszelkich immisji, niezależnie od tego, czy mogą one wyrządzić szkodę na nieruchomości sąsiedniej, czy nie. Otóż w tych wypadkach, w których zmiana stanu wody mogłaby szkodliwie oddziaływać na nieruchomość sąsiednią Y, będzie miał zastosowanie art. 29 pr. wodnego, a nie art. 144 k.c. W uchwale z 27 czerwca 2007 r., III CZP 39/2007, LexPolonica nr 1494200 (OSNC 7-8/2008, poz. 85) Sąd Najwyższy wskazał na art. 29 ust. 3 pr. wodnego, zgodnie z którym w wypadku spowodowana przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może w drodze decyzji nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom. W tym zakresie sprawy także zostały przekazane do kompetencji organu administracyjnego, któremu ustawa zapewnia możliwość wyboru formy reakcji na zmianę stanu wody przez nałożenie obowiązku przywrócenia stanu poprzedniego lub przez nakazanie wykonania urządzeń zapobiegających szkodom. Przywrócenie stanu zgodnego z prawem może polegać na przywróceniu stanu poprzedniego lub wykonaniu urządzeń zapobiegających szkodom i w tym zakresie kompetencja organu administracyjnego (administracyjny tryb postępowania) jest wyłączna. Natomiast jeżeli roszczenie negatoryjne o przywrócenie stanu zgodnego z prawem przybiera inną postać niż żądanie przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania urządzeń zapobiegających szkodom, to takie roszczenie powinno być dochodzone w postępowaniu sądowym. W wyniku tych rozważań Sąd Najwyższy stwierdził w uchwale, że - z wyjątkiem roszczeń o przywrócenie stanu poprzedniego i o wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom - droga sądowa jest dopuszczalna do dochodzenia roszczeń o ochronę własności przez właściciela gruntu dotkniętego szkodliwym wpływem zmiany stanu wody (art. 29 ust. 3 pr. wodnego). Patrz teza 16 do art. 223” (S. Rudnicki [w:] G. Rudnicki, S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, wyd. IX, Warszawa 2008, art. 144).
Z powyższego wynika, że istnieją argumenty za tym, że właściciel gruntu (drogi gminnej) może ponosić wobec Pana odpowiedzialność za brak prawidłowych zabezpieczeń i gospodarki wodnej na swym terenie.
Sankcją za takie działanie jest grzywna (art. 478 pkt 1 Prawa wodnego). Niezależnie od tego może Pan rozważyć dochodzenie odszkodowania za poniesioną szkodę oraz przywrócenia posesji do stanu przed zalaniem.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Kamil Kiecana
Kamil Kiecana, radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Rzeszowie.
Prowadzi kompleksową obsługę prawną przedsiębiorców. Doradza też osobom fizycznym.
Specjalizuje się w prawie umów w obrocie gospodarczym, prawie handlowym, cywilnym oraz żywnościowym.
Od 2013 r. doradza firmom z branży FMCG.
Ponadto, współpracuje z dużymi kancelariami prawnymi obsługującymi spółki kapitałowe.
Zapytaj prawnika