Szukamy prawnika. Oferta dla radców prawnych i adwokatów

Zastrzeżenie wyłączenia darowizny z masy spadkowej, kiedy jest skuteczne?

• Data: 2024-11-30 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk

Dokonano darowizny nieruchomości aktem notarialnym. Nie było tam zastrzeżenia o wyłączeniu tej darowizny z masy spadkowej. Po 7 latach darczyńca złożył w notariacie oświadczenie ( w obecności obdarowanego), że zastrzega, żeby darowana nieruchomość nie była wliczana do masy spadkowej po nim. Oświadczenie nie miało formy aktu notarialnego. Czy będzie ono ważne na podstawie art. 1039, czy jednak nie, gdyż wg innego przepisu zmiana do umowy powinna być wprowadzona w takiej samej formie, w jakiej była sporządzona sama umowa? Czyli jeśli darowizna była w formie aktu notarialnego, to zmiana do niej też powinna być w formie aktu notarialnego

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Zastrzeżenie wyłączenia darowizny z masy spadkowej, kiedy jest skuteczne?

Darowizny od spadkobiercy

Uprzejmie wskazuję, że podstawą prawną do udzielenia odpowiedzi na Pani zapytanie stanowi ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r., poz. 1610). Zgodnie z art. 1039 § 1 Kodeksu cywilnego „jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn oraz zapisów windykacyjnych, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia”.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Forma umowy wyłączającej

W świetle wyżej wskazanej regulacji spadkodawca może zwolnić spadkobiercę od obowiązku zaliczenia na schedę spadkową darowizny lub zapisu windykacyjnego, a także rozszerzyć ten obowiązek na innych spadkobierców, na których ten obowiązek nie ciąży. Przepis nie wskazuje, w jakim czasie i formie może być złożone oświadczenie o zwolnieniu z zaliczenia na schedę spadkową darowizny lub zapisu windykacyjnego. Oświadczenie to może więc zostać złożone w formie dowolnej, a więc także ustnie, a nawet konkludentnie ( godnie z art. 60 Kodeksu cywilnego). Nie jest to oświadczenie rozrządzające majątkiem na wypadek śmierci, nie wymaga zatem formy testamentu. Oświadczenie o zwolnieniu może być zamieszczone w umowie darowizny, w innej czynności prawnej (np. w testamencie), może też stanowić odrębne oświadczenie woli wyrażone w dowolnej formie.

Wobec powyższego oświadczenie, o którym Pani wspomniała, zostało złożone w sposób skuteczny.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przykłady

Zmiana warunków darowizny przez oświadczenie pisemne
Pani Anna przekazała swojej córce nieruchomość w formie aktu notarialnego, nie wyłączając jej z masy spadkowej. Po kilku latach, po rozmowie z pozostałymi dziećmi, uznała, że nieruchomość powinna być wyłączona z rozliczeń spadkowych. Złożyła pisemne oświadczenie, ale bez wizyty u notariusza. W efekcie, po jej śmierci, pozostałe dzieci zakwestionowały skuteczność tego oświadczenia, argumentując, że powinno być ono sporządzone w formie aktu notarialnego. Sąd uznał, że forma pisemna nie była wystarczająca.

 

Wyłączenie nieruchomości z masy spadkowej na podstawie testamentu
Pan Jan podarował synowi działkę w formie aktu notarialnego, ale zapomniał zastrzec, że darowizna nie ma być wliczana do masy spadkowej. Kilka lat później sporządził testament, w którym zawarł zapis o wyłączeniu darowizny z rozliczeń spadkowych. Po jego śmierci testament okazał się skutecznym dokumentem, który jednoznacznie określił intencje spadkodawcy i zapobiegł konfliktom w rodzinie.

 

Próba zmiany warunków darowizny bez zgody wszystkich stron
Pani Katarzyna przekazała synowi nieruchomość w akcie notarialnym bez żadnych dodatkowych zastrzeżeń. Po 10 latach uznała, że decyzja była niesprawiedliwa wobec córki. Złożyła jednostronne oświadczenie u notariusza, że nieruchomość ma być wliczana do masy spadkowej. Syn nie został poinformowany o tej zmianie. Po śmierci Pani Katarzyny córka próbowała powołać się na to oświadczenie, ale sąd uznał je za nieważne, ponieważ do zmiany warunków darowizny wymagana była zgoda syna oraz forma aktu notarialnego.

Podsumowanie

Zmiana warunków darowizny wymaga zachowania formy aktu notarialnego, jeśli sama darowizna była w takiej formie. Oświadczenie darczyńcy o wyłączeniu darowizny z masy spadkowej, sporządzone w innej formie, może zostać uznane za nieważne. Aby uniknąć sporów, należy dopilnować zgodności formy z przepisami prawa.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz pomocy w sprawie zmiany warunków darowizny lub sporządzenia aktu notarialnego? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasi prawnicy przygotują dla Ciebie odpowiednie rozwiązanie!

[KONIEC ]

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 z

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

spolkowy.pl

sluzebnosc.info

poradapodatkowa.pl

prawozus.pl

Szukamy prawnika »