• Data: 2024-12-22 • Autor: Radca prawny Tomasz Krupiński
Zawarłem miesiąc temu umowę na kupno samochodu. Płaciłem zadatek w kwocie 10% wartości samochodu. Diler zapewniał mnie, że samochód będę miał w maju lub czerwcu br. Tymczasem w przesłanej mi umowie figuruje data wstępna 31.07.2023, a ostateczna data może być nawet 6 miesięcy później. Czy mogę wycofać się z umowy kupna samochodu z salony i odzyskać zadatek?
Z przedstawionych przez Pana informacji wynika, że zawarł Pan umowę sprzedaży samochodu. Uiścił już Pan zadatek w wysokości 10% wartości samochodu. Otrzymał Pan ustne zapewnienie od sprzedającego, że samochodu będzie dostarczony w maju lub w czerwcu. Natomiast później otrzymał Pan umowę, w której data wstępna dostarczenia samochodu została określona na 31 lipca 2023 r., a finalna data może być nawet przesunięta o kolejne 6 miesięcy.
Zasadnicze znaczenie ma informacja, czy podpisał Pan umowę, w której był wskazany termin lipcowy (ewentualnie z możliwością jego dalszego przesunięcia). Jeżeli faktycznie podpisał Pan umowę z takimi zapisem, to wycofanie się z umowy będzie groziło utratą zadatku. Zgodnie z art. 394 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360) w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
Być może w Pana przypadku była taka sytuacja, w której ustnie otrzymał Pan zapewnienie, że faktycznie samochód zostanie dostarczony wcześniej, niż wynika to z samej treści umowy. Takie zawierzenie drugiej stronie umowy jest zazwyczaj niebezpieczne, gdyż treść stosunku prawnego determinuje porozumienie pisemne, a nie jego zmiany dokonane w formie ustnej. Zazwyczaj w umowach zawiera się klauzulę o następującej treści: „Wszelkie zmiany niniejszej umowy dla swojej ważności wymagają formy pisemnej”. Wówczas jakiekolwiek uzgodnienia ustne między stronami, które nie przybiorą formy pisemnej nie będą wywierały żadnego skutku prawnego.
Jeżeli zawarł Pan umowę sprzedaży samochodu w salonie, tj. nie na odległość i nie poza lokalem przedsiębiorcy, to nie przysługuje Panu prawo ustawowego odstąpienia od umowy. Warto w tym zakresie przeanalizować treść umowy, bo być może przewidziano możliwość umownego odstąpienia od zawarcia takiej umowy. Jeżeli takie uprawnienie zostało przewidziane w umowie, to odstąpienie od umowy w terminie z niej wynikającej nie spowoduje utraty zadatku.
Ewentualnie można w Pana przypadku rozważyć możliwość uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli tj. zawarcia umowy powołując się na błąd. W tym zakresie muszą zostać spełnione ustawowe przesłanki. Zgodnie z art. 84 § 1 Kodeksu cywilnego w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Zatem błąd musiałby być wywołany przez sprzedawcę. Co istotne, można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny) – art. 84 §2 Kodeksu cywilnego. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie, tj. musiałby Pan złożyć oświadczenie w tym zakresie sprzedawcy. Termin na złożenie takiego oświadczenia wynosi rok od dnia wykrycia tego błędu. Natomiast biorąc pod uwagę opis stanu faktycznego, uchylenie się od skutków prawnych czynności w Pana przypadku może być wątpliwie, tj. nieskuteczne.
Pan Adam zawarł umowę na zakup nowego samochodu w salonie w kwietniu, wpłacając zadatek w wysokości 10% wartości auta. W momencie podpisywania umowy, diler zapewniał go, że samochód zostanie dostarczony najpóźniej do końca sierpnia. Jednak, gdy Pan Adam otrzymał umowę w formie pisemnej, zauważył, że wstępna data dostawy to koniec września, a finalny termin może zostać przesunięty nawet o pół roku. Pan Adam postanowił wycofać się z umowy i odzyskać zadatek, powołując się na różnice między ustnymi zapewnieniami a treścią umowy. Niestety, sprzedawca wskazał, że obowiązująca jest treść pisemna, co oznaczało utratę zadatku.
Pani Katarzyna zdecydowała się na zakup SUV-a w salonie, wpłacając zadatek w wysokości 20 000 zł. Samochód miał być dostarczony do końca czerwca, zgodnie z ustnym zapewnieniem sprzedawcy. Pani Katarzyna, po otrzymaniu umowy, zauważyła, że dostawa została przesunięta na grudzień. Nie godząc się na tak długi czas oczekiwania, poprosiła o zwrot zadatku i odstąpienie od umowy. W salonie poinformowano ją, że zgodnie z zapisem umowy, wycofanie się z transakcji skutkuje utratą wpłaconych środków. Sprawę zgłosiła do prawnika, jednak zgodnie z przepisami prawa, umowa miała pierwszeństwo przed ustnymi ustaleniami.
Pan Michał podpisał umowę na zakup samochodu sportowego, którego wartość wynosiła 300 000 zł. Wpłacił zadatek w wysokości 30 000 zł. Sprzedawca zapewniał go, że samochód zostanie dostarczony w ciągu czterech miesięcy. Po dwóch miesiącach salon poinformował Pana Michała, że dostawa może się opóźnić nawet o rok. Pan Michał nie chciał dłużej czekać i wystąpił z wnioskiem o zwrot zadatku, argumentując, że został wprowadzony w błąd. Po negocjacjach ze sprzedawcą, udało się odzyskać część wpłaconego zadatku, choć pierwotnie salon chciał zatrzymać całość kwoty.
Odstąpienie od umowy kupna samochodu z salonu może wiązać się z utratą zadatku, zwłaszcza jeśli zapisy umowy różnią się od ustnych ustaleń z dilerem. Zawsze warto dokładnie przeczytać umowę przed jej podpisaniem i upewnić się, że terminy dostawy oraz inne istotne warunki są jasno określone na piśmie. Jeśli samochód nie zostanie dostarczony w uzgodnionym terminie, istnieje możliwość negocjacji ze sprzedawcą, jednak odzyskanie zadatku może zależeć od szczegółowych zapisów umowy.
Oferujemy szybkie i profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism, dostosowanych do Twoich potrzeb, bez wychodzenia z domu. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową pomoc prawną w przystępnej cenie. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Radca prawny Tomasz Krupiński
Radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem, magister prawa, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Specjalizuje się w prawie nieruchomości i prawie lokalowym (wykup mieszkań, najem, eksmisje, zasiedzenia itp.) oraz w prawie rodzinnym (rozwody, alimenty, podział majątku itp.). Doradza też wspólnotom mieszkaniowym i zarządcom nieruchomości (sam również ma uprawnienia zarządcy). Prowadzi własną kancelarię i reprezentuje naszych klientów w sądach.
Zapytaj prawnika
