• Autor: Radca prawny Anna Sufin
Aktualnie kupuję mieszkanie na rynku wtórnym. W środę nastąpi podpisanie umowy kredytowej, następnie w piątek podpisanie aktu notarialnego. Zbywca mieszkania z pieniędzy uzyskanych z kredytu zamierza zakupić dom, który już zadatkował. Ponieważ będzie mu potrzebne kilka dni na opróżnienie lokalu i przekazanie kluczy, poprosił o dodanie poniższego wpisu do aktu notarialnego: „sprzedający zobowiązuje się w ciągu 14 dni do przekazania lokalu oraz wymeldowania”. Czy zapis taki jest bezpieczny? Czy lepiej sformułować go inaczej? Czy istnieje w ogóle konieczność takiego zapisu?
Zapewne najlepszym zabezpieczeniem Pana interesów byłoby podpisanie umowy wtedy, kiedy druga strona będzie gotowa wydać lokal. Z praktycznego punktu widzenia podobna konfiguracja może spowodować to, iż przez znaczny czas Państwo nie będą jeszcze mogli skorzystać ze swojego lokalu (z doświadczenia życiowego wiadomo, że 14 dni może zamienić się np. w 30, gdyż np. dłużnik też od razu nie będzie w stanie wprowadzić się do nowego domu). W najgorszym razie druga strona w ogóle nie będzie chciała się z niego wyprowadzić, co – jako że będzie zajmowała lokal bez tytułu prawnego – doprowadzi do konieczności przeprowadzania żmudnego i długiego postępowania eksmisyjnego (por. art. 222 § 1 Kodeks cywilnego), być może konieczności poszukiwania pomieszczenia tymczasowego, gdy nie wskaże go gmina (por. art. 4 ust. 2a ustawy o ochronie praw lokatorów i o zmianie Kodeksu cywilnego).
Obowiązek meldunkowy określa ustawa o ewidencji ludności (art. 24 i nast.). Zameldowanie ma tylko znaczenie ewidencyjne, jest całkowicie niezależne od prawa własności, jednakże z różnych powodów może mieć doniosłe znaczenie praktyczne – wpływa na naliczanie opłat, pomaga danej osobie usankcjonować i wytłumaczyć swój pobyt w mieszkaniu przy np. wizycie policji. Trudno także przy braku woli i zgody osoby, która ma się wyprowadzić, dokonać wymeldowania z miejsca stałego pobytu. W takim wypadku trzeba bowiem przedstawić dowody na to, że dana osoba nie mieszka pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania, organ ustala natomiast, czy te okoliczności zachodzą i dopiero po ustaleniu ich zaistnienia, wydaje decyzję o wymeldowaniu (por. art. 25 ust. 1, art. 31 ust. 2).
Żeby wymeldować się z miejsca stałego lub czasowego, trzeba jednocześnie zameldować się w nowym miejscu (art. 33 ust. 3). Łatwo wyobrazić sobie, że transakcja Pana kontrahenta nie przebiegnie po jego myśli bądź opóźni się i nie będzie miał on miejsca stałego pobytu, w którym mógłby się zameldować. Brak wymeldowania się w momencie zakupu przez Państwa mieszkania może spowodować znaczne komplikacje. Oczywiście wymeldowanie powinno nastąpić, gdy dana osoba opuszcza miejsce stałego pobytu (por. art. 33 ust. 1), jednakże w Państwa przypadku półśrodkiem pozwalającym choćby w części ochronić Pana interesy byłoby wcześniejsze wymeldowanie się kontrahenta (tu jednak musiałby dysponować adresem, pod którym może się zameldować), przy czym mieszkanie wyda on za 2 tygodnie.
W umowie powinien znaleźć się zapis o wydaniu mieszkania. Z pewnością lepszym rozwiązaniem jest zamieszczenie zapisu, który stwierdza stan faktyczny, niż zadeklarowanie, że mieszkanie zostało wydane, podczas gdy nadal znajduje się we władaniu poprzedniego właściciela. Zapis o tym, że mieszkanie zostanie wydane w terminie do dnia …, czyni klarowną Państwa sytuację i wiadome będzie, kiedy druga strona swojego obowiązku nie spełni.
Niezależnie od powyższych uwag i propozycji w jakimś zakresie przed sytuacją, w której druga strona nie będzie chciała wydać mieszkania, chroniłby Państwa zapis, iż jeśli po tym terminie sprzedający nie wyda mieszkania, będzie on uiszczał karę umowną za każdy dzień zwłoki w wysokości … (np. 120 zł).
Proszę też wskazać, że mieszkanie zostanie przekazane przez podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego. To spowoduje, że następnie łatwiej będzie Państwu udowodnić, że mieszkanie nie zostało wydane (druga strona nie wykaże, że taki protokół został podpisany). W akcie warto też podać adres, pod który zamieszkujący lokal mają być eksmitowane w razie zajmowania lokalu bez tytułu prawnego z oświadczeniem o dobrowolnym poddaniu się egzekucji w tym zakresie.
Podsumowując:
Dla należytego zabezpieczenia interesów oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji może dotyczyć także kary umownej (na podstawie art. 777 par. 1 pkt 4 Kodeksu postępowania cywilnego).
Spokojna transakcja z drobnym opóźnieniem
Pan Nowak sprzedał swoje mieszkanie panu Kowalskiemu. W akcie notarialnym zawarto zapis, że pan Nowak zobowiązuje się opuścić lokal w ciągu 14 dni od podpisania umowy. Pan Nowak potrzebował kilku dni na przeprowadzkę i ostatecznie przekazał klucze z dwudniowym opóźnieniem. Pan Kowalski, rozumiejąc sytuację, nie naliczył kary umownej, która była przewidziana w umowie. Transakcja przebiegła sprawnie, a drobne opóźnienie nie zepsuło relacji między stronami. Ten przykład pokazuje, że zapis o 14 dniach może być wystarczający, jeśli obie strony wykazują dobrą wolę i elastyczność.
Problematyczna przeprowadzka i konieczność interwencji
Pani Wiśniewska sprzedała swoje mieszkanie pani Malinowskiej, z zastrzeżeniem 14 dni na opuszczenie lokalu. Po upływie tego terminu pani Wiśniewska nadal mieszkała w lokalu, tłumacząc się problemami z przeprowadzką. Pani Malinowska, chcąc uniknąć długotrwałego procesu eksmisji, wezwała panią Wiśniewską do dobrowolnego opuszczenia lokalu, powołując się na zapisy aktu notarialnego i grożąc naliczeniem kary umownej. Ostatecznie pani Wiśniewska, pod presją, wyprowadziła się po kolejnych kilku dniach. Ten przykład ilustruje, jak ważny jest precyzyjny zapis w umowie i możliwość egzekwowania go w razie problemów.
Brak współpracy i długotrwały proces eksmisji
Pan Dąbrowski sprzedał mieszkanie panu Jankowskiemu, zobowiązując się do opuszczenia go w ciągu 14 dni. Po upływie tego terminu pan Dąbrowski odmówił wyprowadzki, twierdząc, że nie ma dokąd się przenieść. Pan Jankowski, zmuszony sytuacją, skierował sprawę do sądu o eksmisję. Proces ten trwał wiele miesięcy i generował dodatkowe koszty. Ten przykład pokazuje najgorszy scenariusz, w którym brak współpracy ze strony sprzedającego prowadzi do długotrwałego i kosztownego postępowania sądowego. Podkreśla to znaczenie zabezpieczenia się odpowiednimi zapisami w akcie notarialnym, w tym oświadczeniem o dobrowolnym poddaniu się egzekucji i wskazaniem adresu, pod który ma nastąpić ewentualna eksmisja.
Idealnie jest, gdy sprzedający opuszcza i wydaje mieszkanie w dniu podpisania umowy sprzedaży. Kluczowe jest zawarcie w akcie notarialnym precyzyjnych zapisów dotyczących terminu wydania lokalu, kary umownej za zwłokę, protokołu zdawczo-odbiorczego oraz oświadczenia sprzedającego o dobrowolnym poddaniu się egzekucji w razie potrzeby. Takie zabezpieczenia minimalizują ryzyko problemów i ewentualnych długotrwałych postępowań sądowych.
Potrzebujesz porady prawnej w zakresie prawa nieruchomości, w tym kwestii związanych z kupnem i sprzedażą mieszkań, eksmisją, umowami najmu czy prawem własności? Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dostosowane do Twojej indywidualnej sytuacji. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać szybką i rzetelną pomoc prawną bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Radca prawny Anna Sufin
Radca prawny.
Zapytaj prawnika