• Autor: Bogusław Nowakowski
Mam pytanie odnośnie współwłasności samochodu. Chcemy z mężem kupić samochód i uniknąć ewentualnych problemów ze sprzedażą po śmierci jednego z nas oraz uniknąć rozprawy o stwierdzenie nabycia spadku. Chciałam nadmienić, że wyszłam za mąż za wdowca posiadającego dzieci, wspólnych nie posiadamy, nie spisaliśmy intercyzy przedmałżeńskiej. Proszę o podanie wszelkich możliwości rozwiązania sprawy. Co w przypadku jeżeli właścicielem samochodu będzie jeden ze współmałżonków? Jak postępować przy zakupie np. gruntu czy nieruchomości, żeby po śmierci pozostał jeden właściciel?
Na wstępie wskażę, że w małżeństwie, gdzie panuje ustrój wspólności majątkowej, to, co zostaje zakupione w trakcie trwania małżeństwa, stanowi majątek wspólny. Jak wskazuje Kodeks rodzinny i opiekuńczy:
„Art. 31. § 1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
„Art. 33. Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej”.
W Pani przypadku do wykorzystania jest tylko jeden przepis a mianowicie to, że samochód zostanie kupiony przez jedno z Państwa, a jego zakup sfinansowany będzie przez pieniądze, składniki (lub pieniądze za nie) z majątku osobistego.
Tylko taka forma zakupu pozwala na to, by został on zarejestrowany na kupującego, a po śmierci drugiego małżonka nie było kłopotów z jego samodzielną sprzedażą.
Zobacz też: Wspólny kredyt bez ślubu a rozstanie
Bez względu na to, kto będzie właścicielem samochodu (nieruchomości) – nie da się uniknąć sądowego stwierdzenia nabycia spadku lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia, bowiem tylko w ten sposób można wykazać i udowodnić swoje prawa do spadku i jego składników. Bez jednego z tych dokumentów nie jest się traktowanym jak formalny spadkobierca (a tylko domniemany).
W razie śmierci małżonka nie będącego właścicielem samochód nie wchodzi w skład spadku po nim. Ale dla nabycia innych składników spadku po tym małżonku i tak konieczne będzie sądowe stwierdzenie nabycia spadku lub notarialne poświadczenie spadkobrania.
Gdyby zmarł małżonek, będący właścicielem – nie da się i tak uniknąć stwierdzenia nabycia spadku przez sąd lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia.
Ponadto zawsze może się zdarzyć, że pomimo zakupu przez jednego małżonka z jego majątku odrębnego – po śmierci drugiego małżonka- spadkobiercy po nim będą twierdzić, ze samochód wchodzić powinien do majątku wspólnego a zatem do spadku. Wtedy małżonek żyjący musiałby udowodnić, że zakupił samochód za majątek osobisty.
Przeczytaj też: Współwłasność samochodu
Rozwiązaniem jest zakup samochodu przez małżonka A z majątku osobistego oraz odpowiednie udokumentowanie tego faktu, np. darowizna od dzieci tylko dla jednego małżonka (własnego rodzica) oraz zapis w umowie, że małżonek wie o tym, iż zakup samochodu finansowany jest z tej darowizny, i zgadza się na to.
Te fakty (darowizna, zgoda i wiedza drugiego małżonka) miałaby znaczenie przy podziale majątku po śmierci jednego z małżonków przed ustaleniem, co wchodzi w skład spadku po zmarłym.
Darowiznę należałby zgłosić do US w ciągu 6 miesięcy od jej dokonania, aby była ona w całości wolna od podatku.
Inna ewentualność to:
Taki zapis powoduje, ze samochód będzie w spadku tylko dla tego małżonka. Ale niestety dla potwierdzenia faktu zapisu i spadkobrania konieczne będzie sądowe stwierdzenie nabycia spadku lub notarialne poświadczenie spadkobrania.
W pytaniu pisze Pani o tym, żeby po śmierci jednego małżonka pozostał jeden właściciel. A zatem zakup będzie na współwłasność – będą dwie osoby.
Zobacz również: Parkowanie tirem
Na etapie zakupu nieruchomości nie da się doprowadzić do tego, aby w razie wspólnego zakupu i śmierci jednego z kupujących małżonków nieruchomość była własnością tylko drugiego, pozostałego przy życiu małżonka. Aby to uzyskać, konieczne jest podjęcie stosownych działań po dokonaniu zakupu.
Najrozsądniejszym rozwiązaniem doprowadzenia do tego, by po śmierci jednego z małżonków (współwłaścicieli nieruchomości) właścicielem całej nieruchomości był tylko drugi z nich, jest sporządzenie testamentu notarialnego z zapisem windykacyjnym swego udziału na rzecz drugiego małżonka (jako współwłaściciela i spadkobiercy).
Tak samo należałoby postąpić, gdyby nieruchomość była zakupiona tylko przez jednego małżonka i sfinansowana jego majątkiem osobistym – on powinien sporządzić testament notarialny z zapisem windykacyjnym na rzecz drugiego małżonka jako spadkobiercy. Tylko taki sposób postępowania pozwala właścicielowi (współwłaścicielowi) mieć pewność, że w razie jego śmierci nieruchomość należała będzie tylko do osoby, którą on wskaże w zapisie windykacyjnym w testamencie notarialnym.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Bogusław Nowakowski
Radca prawny.
Zapytaj prawnika