• Autor: Eliza Rumowska
Jakie kroki mogę podjąć w przypadku słownego atakowania przez sąsiadkę i bezpodstawnego przez nią pomawiania o czyny przeze mnie niepopełnione? Zniesławia mnie w obecności innych sąsiadów i obraża również moich bliskich. Nadmienię, że żaden z sąsiadów, biernie przysłuchując się jej wyimaginowanym oskarżeniom, nie stanął w mojej obronie. Moja cierpliwość się wyczerpała i w moim odczuciu ataki te przybierają na sile. Z niewiadomych przyczyn wybrała sobie na ofiarę mnie. Staram się jej unikać, jak tylko mogę, nie wchodzić w drogę, bez rezultatu. Mam wrażenie, że znalazła słuchaczy wśród sąsiadów tzw. przytakujących, którym opowiada niestworzone rzeczy o mnie.
Zachowania Pani sąsiadki opisane przez Panią w pytaniu niewątpliwie naruszają Pani dobra osobiste. Na tę chwilę mogę więc przedstawić Pani opcje odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych, w tym zniesławienia przez pomówienia. Powinna Pani wezwać sprawczynię pisemnie do zaprzestania takich zachowań.
Co do ochrony prawnej występuje ona na gruncie cywilnym i karnym. Kodeks cywilny w obszarze ochrony dóbr osobistych stanowi:
„Art. 23. [Dobra osobiste człowieka]
Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Art. 24. [Ochrona dóbr osobistych]
§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym”.
Zobacz też: Czy wyzwiska w SMS są karalne
Kodeks karny zaś przewiduje karalność za następujące czyny:
„Art. 212. [Zniesławienie]
§ 1. Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 odbywa się z oskarżenia prywatnego.
Art. 213. [Wyłączenie bezprawności zniesławienia]
§ 1. Nie ma przestępstwa określonego w art. 212 § 1, jeżeli zarzut uczyniony niepublicznie jest prawdziwy.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa określonego w art. 212 § 1 lub 2, kto publicznie podnosi lub rozgłasza prawdziwy zarzut:
1) dotyczący postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną lub
2) służący obronie społecznie uzasadnionego interesu.
Jeżeli zarzut dotyczy życia prywatnego lub rodzinnego, dowód prawdy może być przeprowadzony tylko wtedy, gdy zarzut ma zapobiec niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia człowieka albo demoralizacji małoletniego.
Przeczytaj też: Podsłuchiwanie sąsiadów
Art. 14. [Zniewaga ze względu na formę zarzutu]
Brak przestępstwa wynikający z przyczyn określonych w art. 213 nie wyłącza odpowiedzialności sprawcy za zniewagę ze względu na formę podniesienia lub rozgłoszenia zarzutu.
Art. 215. [Ogłoszenie wyroku w sprawach o zniesławienie]
Na wniosek pokrzywdzonego sąd orzeka podanie wyroku skazującego do publicznej wiadomości.
Art. 216. [Zniewaga]
§ 1. Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
§ 2. Kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego komunikowania,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 3. Jeżeli zniewagę wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną, sąd może odstąpić od wymierzenia kary.
§ 4. W razie skazania za przestępstwo określone w § 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
§ 5. Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego”.
Wobec powyższego może widzi Pani, że na gruncie cywilnym należy wezwać sprawcę (sąsiadkę) do zaniechania i wyjaśnień. Takie wezwanie skierowane do niej nawet, gdy sytuacja się nie uspokoi, ma sens. Tak samo również na drodze karnej może dochodzić Pani ukarania jej, gdyż publicznie naruszył Pani cześć i dobre imię. Jednak proszę pamiętać, że idąc przeciw takiej osobie do sądu, warto upewnić się, czy ma Pani zabezpieczone wszelkie dowody. Warto zrobić nagranie, bo przecież z tych „słuchaczy” nie będzie dobrych świadków.
Co do zniewagi i zniesławienia (pomówienia) – to procedura karna realizowana według wyżej zacytowanych norm prawa karnego. W takiej sytuacji niezależnie od drogi cywilnoprawnej lub obok niej ma Pani prawo ją realizować w oparciu o prywatny akt oskarżenia.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Eliza Rumowska
Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego prawniczka. Specjalizuje się w prawie cywilnym, zwłaszcza w prawie konsumenckim (reklamacje, gwarancje itp.). Z serwisem ePorady24 związana od początku jego istnienia, udzielała porad w najbardziej złożonych sprawach. W swej wieloletniej karierze pracowała jako powiatowy rzecznik konsumentów, sekretarz gminy, inspektor ds. kredytów oraz radca w TP SA. Od 2008 r. prowadzi własne biuro prawne, jako prokurent obsługuje trzy spółki prawa handlowego, współpracuje z samorządem terytorialnym przy realizacji programów dotowanych z UE.
Zapytaj prawnika
