• Data: 2024-06-20 • Autor: Marcin Sądej
Mam pytanie odnośnie możliwości rozwiązania podpisanej umowy przedwstępnej kupna samochodu w salonie. 5 dni temu podpisałem umowę przedwstępną na zakup samochodu. Do umowy zapłacona została przedpłata. Czy istnieje możliwość rozwiązania przeze mnie umowy bez ponoszenia konsekwencji?
W przedstawionej przez Pana sprawie należy przeanalizować kwestię odstąpienia od umowy. Tematykę odstąpienia od umowy reguluje natomiast Kodeks cywilny. W świetle tych przepisów odstąpienie może wystąpić w dwóch odmianach: jako odstąpienie umowne oraz ustawowe.
Umowne prawo do odstąpienia może zostać ustanowione zgodną wolą stron w umowie. Przeważnie w takim przypadku strony określają termin, w którym można odstąpić od umowy. Jeżeli odstąpienie dojdzie do skutku strony zobowiązane są zwrócić wszelkie świadczenia, które otrzymały, a więc również zaliczkę. Zakładam jednak, że skoro zwrócił się Pan z pytaniem, zapisu o możliwości odstąpienia od umowy i zwrocie zaliczki nie ma w umowie.
Ustawowe prawo odstąpienia regulują natomiast art. 493-494 Kodeksu cywilnego:
„Art. 493. § 1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić.
§ 2. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.
Art. 494. § 1. Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.
§ 2. Zwrot świadczenia na rzecz konsumenta powinien nastąpić niezwłocznie”.
Zobacz też: Zwrot samochodu po zakupie od osoby prywatnej
Przepisy Kodeksu cywilnego nie wskazują wprost, że można bez żadnego uzasadnienia i bez żadnej przyczyny odstąpić od umowy. Na gruncie powołanych przepisów odstąpić od umowy można jedynie, gdy wykonanie świadczenia (w tym wypadku sprzedaż samochodu) stanie się niemożliwe do wykonania na skutek okoliczności, za które sprzedawca ponosi odpowiedzialność. W przedstawionym przez Pana stanie faktycznym takich okoliczności nie ma.
Przeczytaj też: Jak odstąpić od faktury kupna samochodu
Pewną szansę na odstąpienie daje fakt, że dodatkowo w przypadku dokonywania transakcji z konsumentem trzeba spoglądać przez pryzmat art. 3853 Kodeksu cywilnego. Zawiera on katalog niedozwolonych klauzul w umowach z konsumentami. Zgodnie z tym przepisem za niedozwolone należy uznać takie postanowienia umów, które przewidują utratę prawa żądania zwrotu świadczenia konsumenta spełnionego wcześniej niż świadczenie kontrahenta, gdy strony wypowiadają, rozwiązują lub odstępują od umowy oraz nakładają na konsumenta, który nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy, obowiązek zapłaty rażąco wygórowanej kary umownej lub odstępnego.
Ponadto w oficjalnym rejestrze klauzul niedozwolonych prowadzonym przez UOKiK można znaleźć przykładowe niedozwolone zapisy umowne:
„Kupujący może odstąpić w drodze pisemnej od niniejszej umowy na każdym etapie jej obowiązywania, składając Sprzedającemu oświadczenie o odstąpieniu. W takim przypadku Sprzedający zwróci kupującemu – w terminie 14 dni od dnia podpisania umowy z nabywcą mieszkania, ale nie później niż w ciągu trzech miesięcy od daty odstąpienia – wpłacone przez niego kwoty, ale zatrzymując zadatek (tj. kwotę określoną w par. 6.3).”
„Jeżeli rezygnacja Uczestnika z przyczyn niezależnych od Biura, nastąpi w terminie krótszym niż 60 dni przed rozpoczęciem Pielgrzymki, to kwota wpłacona jako »I wpłata zaliczka« jako zadatek, stanowi pokrycie kosztów organizacji i zostaje zatrzymana przez Biuro”.
Fakt, iż powyższe przykłady dotyczą sprzedaży nieruchomości czy też udziału w pielgrzymce, jednak klauzule niedozwolone należy rozumieć w sposób ogólny, co oznacza, że zapisy w umowie mówiące o braku możliwości otrzymania zwrotu zaliczki przy odstąpieniu od umowy są zapisami niedozwolonymi niezależnie jakiego przedmiotu dotyczą. W rezultacie niedozwolone są takie postanowienia i działania, które odmawiają konsumentowi prawa do zwrotu zaliczki.
Podsumowując, zauważyć należy, że przepisy przewidują możliwość odstąpienia od zawartej umowy w przypadku, gdy sprzedawca nie będzie mógł dostarczyć towaru ze swojej winy. Przepisy Kodeksu cywilnego nie dają wprost możliwości odstąpienia od zawartej umowy tak po prostu, na skutek zwykłej zmiany zdania lub rozmyślenia się. Jest pewna szansa na odstąpienie od umowy w oparciu o klauzule niedozwolone, jednak z pewnością sprzedawca będzie się przed nimi bronił i sprawa może zakończyć się na drodze sądowej.
Zobacz również: Zwrot zaliczki za samochód z salonu
Nagła zmiana sytuacji finansowej
Pani Anna podpisała umowę przedwstępną na zakup nowego samochodu w salonie i wpłaciła przedpłatę w wysokości 10% wartości pojazdu. Kilka dni później, w wyniku niespodziewanej sytuacji życiowej – utraty pracy, jej sytuacja finansowa uległa drastycznej zmianie. Zrozumiawszy, że nie będzie w stanie sprostać zobowiązaniom wynikającym z umowy, postanowiła poszukać możliwości jej rozwiązania. Okazało się, że w umowie nie zawarto klauzuli umożliwiającej odstąpienie bez ponoszenia konsekwencji. Mimo to, Pani Anna zdecydowała się skontaktować z prawnikiem, który zwrócił uwagę na możliwość odwołania się do klauzul niedozwolonych, jednak uznanie jej roszczenia wymagało dalszych działań prawnych.
Problemy z dostępnością pojazdu
Pan Marek podpisał umowę przedwstępną na zakup nowego modelu samochodu, który miał być dostarczony za trzy miesiące. Po upływie tego terminu okazało się, że producent ma problemy z dostawą komponentów i dostarczenie samochodu opóźni się o kolejne dwa miesiące. W tej sytuacji, Pan Marek, zgodnie z Kodeksem cywilnym, miał prawo odstąpić od umowy z powodu niemożliwości wykonania świadczenia przez sprzedawcę w ustalonym terminie. Skontaktował się z salonem, który po krótkich negocjacjach zgodził się na zwrot przedpłaty bez żadnych dodatkowych kosztów.
Wady prawne umowy
Pani Katarzyna podpisała umowę przedwstępną na zakup samochodu używanego w salonie. Po podpisaniu umowy, zauważyła, że zawiera ona zapisy, które mogą być uznane za niedozwolone klauzule umowne, takie jak brak możliwości zwrotu przedpłaty w przypadku odstąpienia od umowy przez kupującego. Zasięgnąwszy porady prawnej, dowiedziała się, że takie klauzule są niezgodne z art. 3853 Kodeksu cywilnego. Pani Katarzyna zgłosiła ten fakt sprzedawcy, powołując się na niezgodność umowy z prawem. Salon, chcąc uniknąć dalszych problemów prawnych, zgodził się na rozwiązanie umowy i zwrot przedpłaty.
Rozwiązanie umowy przedwstępnej kupna samochodu bez ponoszenia konsekwencji nie jest proste i zależy od konkretnych zapisów umowy oraz okoliczności. Przepisy Kodeksu cywilnego pozwalają na odstąpienie od umowy w przypadku niemożliwości wykonania świadczenia przez sprzedawcę lub zawarcia niedozwolonych klauzul. W każdej sytuacji warto skonsultować się z prawnikiem, aby dokładnie ocenić swoje możliwości prawne.
Potrzebujesz pomocy w rozwiązaniu umowy przedwstępnej kupna samochodu? Skontaktuj się z nami, oferujemy profesjonalne porady prawne online i przygotowanie niezbędnych pism. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marcin Sądej
Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami rachunkowymi. Na co dzień zajmuje się obsługą prawną spółek handlowych. Publikuje artykuły o tematyce podatkowej. Udziela porad z zakresu prawa podatkowego, handlowego oraz cywilnego.
Zapytaj prawnika
