• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
W jaki sposób można zasiedzieć pojazd? Jak się za to zabrać?
Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności, w tym także nieruchomości, przez osobę niebędącą właścicielem (art. 172 Kodeksu cywilnego; dalej „K.c.”). Nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie wymaga samoistnego posiadania nieruchomości (tak jak właściciel: we własnym imieniu, a nie np. jako dzierżawca lub najemca) nieprzerwanie przez dwadzieścia lat, jeśli posiadacz uzyskał posiadanie w dobrej wierze (a więc w usprawiedliwionym przekonaniu, iż nabywa własność). Jeśli uzyskał posiadanie w złej wierze (nie mając takiego przekonania) – nabywa własność po trzydziestoletnim okresie posiadania. Nabycie własności stwierdza sąd postanowieniem po ustaleniu wymaganych prawem okoliczności. Ponieważ okoliczności faktyczne sąd stwierdza na podstawie dowodów, wniosek powinien wskazywać dowody, które powinny być przez sąd przeprowadzone, np. wskazanie świadków, którzy potwierdzą fakt nieprzerwanego posiadania nieruchomości przez wnioskodawcę lub okoliczności uzyskania posiadania w dobrej wierze.
Zasiedzenie ruchomości, w tym samochodu, oparte jest o art. 174 K.c., zgodnie z którym: „Posiadacz rzeczy ruchomej nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze”.
Aby sąd pozytywnie rozpatrzył taki wniosek, należy udowodnić:
Zobacz też: Po jakim czasie dzierżawa przechodzi na własność
W odróżnieniu od zasiedzenia nieruchomości jedną z przesłanek nabycia przez zasiedzenie rzeczy ruchomych jest dobra wiara. Przesłanka ta musi istnieć przez cały czas posiadania: od jego uzyskania do upływu terminu zasiedzenia. Dowiedzenie się przez posiadacza rzeczy przed upływem okresu zasiedzenia, iż nabył on rzecz od nieuprawnionej osoby, sprawia, że należy go od początku jej posiadania traktować jako posiadacza w złej wierze (tak SN w orz. z 2 października 1998 r., III CKU 28/98, nie publ.).
Przykładem adekwatnym do Pana przypadku jest postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 16 września 2003 r. IV CKN 467/2001 LexPolonica nr 376756:
„Do nabycia przez zasiedzenie własności rzeczy ruchomej wymagana jest dobra wiara posiadacza przez cały czas biegu terminu zasiedzenia (art. 174 kc)”.
Z uzasadnienia: „Art. 174 kc stanowi, że posiadacz rzeczy ruchomej nie będący jej właścicielem, nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze. Sąd Okręgowy przyjął, że spośród przesłanek wymienionych w tym przepisie, od których spełnienia zależy nabycie własności samochodu przez wnioskodawcę, nie zaistniała przesłanka dobrej wiary. Wymieniony przepis wymaga bowiem, żeby posiadacz pozostawał w dobrej wierze przez cały czas biegu terminu zasiedzenia, co w sprawie nie miało miejsca. Wnioskodawca bowiem był w dobrej wierze przy nabywaniu samochodu, ale od czasu, gdy dowiedział się, że nabył samochód od nieuprawnionego, pozostawał w złej wierze. Pogląd Sądu Okręgowego, że dobra wiara posiadacza samoistnego rzeczy ruchomej powinna istnieć przez cały okres wymagany do zasiedzenia, zgodny jest z wykładnią art. 174 kc, przyjmowaną powszechnie w judykaturze oraz w doktrynie i podziela ją Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym kasację w niniejszej sprawie. Zarzut naruszenia art. 174 kc jest zatem nieuzasadniony, albowiem przepis ten został prawidłowo zastosowany i trafnie zinterpretowany”.
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 18 maja 2000 r. III CKN 802/98 LexPolonica nr 386630: „O dobrej wierze samoistnego posiadacza rzeczy ruchomej świadczy jego przekonanie o nabyciu własności tej rzeczy od uprawnionego, jeśli takie przekonanie jest zarazem usprawiedliwione konkretnymi okolicznościami sprawy.”.
„Utrwalony jest bowiem pogląd, że w dobrej wierze jest taki samoistny posiadacz rzeczy ruchomej, który wszedł w jej posiadanie nie tylko będąc przekonanym o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby uprawnionej, ale nadto jeszcze, gdy takie jego przekonanie było zarazem usprawiedliwione konkretnymi okolicznościami. Oznacza to, że dobrą wiarę samoistnego posiadacza wyłącza niedołożenie przezeń należytej staranności w celu zbadania, czy zbywca jest rzeczywiście osobą uprawnioną do rozporządzania zbywaną rzeczą. I choć z reguły nabywca nie ma obowiązku przeprowadzania szczegółowych badań, wykraczających poza granice wyznaczane ogólnymi zasadami doświadczenia życiowego, czy przeciętnym doświadczeniem kierowcy – amatora, w przedmiocie stanu prawnego nabywanego pojazdu, to jednak winien on zawsze przedsięwziąć dalej idące środki ostrożności wówczas, gdy pojawiają się szczególne okoliczności, które przeciętnie wykształconemu nabywcy powinny nasuwać wątpliwości co do istnienia uprawnień zbywcy do rozporządzania rzeczą (por. wyrok SN z dnia 9 grudnia 1983 r. I CR 362/83 niepubl.; uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 30 marca 1992 r. III CZP 18/92 OSNCP 1992/9 poz. 144).
W niniejszej sprawie takie szczególne okoliczności, wymagające wzmożenia przez wnioskodawcę stopnia ostrożności i czujności właśnie wystąpiły, a to w postaci niedysponowania przez drugiego z kolei sprzedawcę pojazdu pierwszą fakturą dotyczącą sprzedaży relatywnie prawie nowego przecież samochodu, jego książką gwarancyjną oraz dowodem ubezpieczenia obowiązkowego OC. Chybiony jest w tym kontekście argument kasatora wyrażający się stwierdzeniem, iż książka gwarancyjna nie była mu potrzebna, ponieważ samochód ten nie psuł się. W momencie dokonywania zakupu wnioskodawca nie był bowiem w stanie przewidzieć na przyszłość tak dobrych walorów jakościowych nabywanego egzemplarza samochodu marki „Polonez”, a nadto nawet przeciętnie staranny nabywca z reguły wręcz żąda od sprzedawcy samochodu objętego gwarancją wydania mu dokumentu gwarancyjnego, a więc dokumentu uprawniającego do korzystania z określonych uprawnień przez każdoczesnego właściciela rzeczy objętej udzieloną gwarancją”.
Właściwym dla rozpatrzenia wniosku jest sąd rejonowy miejsca położenia ruchomości, a jeśli chce Pan zasiedzieć ruchomość przeciwko właścicielom, właściwym jest sąd ze względu na ich miejsce zamieszkania. Stronami postępowania są:
Wnioskodawca ma obowiązek podać adres, pod który sąd może doręczyć odpis wniosku oraz inne pisma i zawiadomienia oraz wezwania. Bez skutecznego prawnie doręczenia sprawa nie będzie mogła być rozstrzygnięta. Dla osób, których adres lub miejsce pobytu nie jest znane, może być ustanowiony pełnomocnik.
Wniosek podlega opłacie (sądowej) stałej w kwocie 40 zł w przypadku wniosku o zasiedzenie rzeczy ruchomej, co wynika z art. 23 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2005 r. Nr 167 poz. 1398 ze zm.).
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika
