Czy nagrywanie rozmów w pracy jest legalne?

Nagrywanie rozmów współpracowników celem wykazania dyskryminacji lub mobbingu

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu pracy (K.p.), Kodeksu cywilnego (K.c.).

Pyta Pan, czy nagrywanie rozmów współpracowników celem wykazania dyskryminacji lub mobbingu jest zgodne z prawem. Na początek przywołajmy treść art. 267 § 1 K.k., zgodnie z którym „kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Zobacz też: Nielegalne nagrywanie kamerą

Naruszenie dóbr osobistych przez nagrywanie rozmów dyktafonem

W mojej ocenie powyższy przepis nie będzie miał zastosowania do Pana osoby, albowiem Pana zachowanie polegające na nagrywaniu rozmowy za pomocą dyktafonu nie wypełnia opisu wskazanego przez ustawodawcę. Nie ulega jednak wątpliwości, że takie zachowanie narusza dobra osobiste osób nagrywanych. Osoby te mogą wystąpić o ochronę swojego dobrego imienia na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia można także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie można również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

Przeczytaj też: Nagrywanie nauczyciela na lekcji bez jego zgody

Wolność i ochrona tajemnicy komunikowania się

W pierwszej kolejności przywołać należy przede wszystkim treść art. 49 Konstytucji, zgodnie z którym „zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony”. Zgodnie z art. 47 konstytucji: „Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym”. W literaturze przedmiotu prezentowany jest jednolity pogląd, jakoby z treści art. 49 Konstytucji należało wyprowadzić „generalny zakaz stosowania podsłuchu telefonicznego, czy wchodzenia w inny sposób w krąg wiadomości, dotyczących życia, interesów i działań innych osób” (W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. 4, Kraków 2000, s. 59).

Czy pracodawca może nagrywać rozmowy pracowników?

Pozwolę sobie wskazać na orzeczenie, które chroni pracodawcę. Pracodawca może powoływać się na pogląd wyrażony przez Sąd Rejonowy w Oławie w wyroku z dnia 9 lutego 2010 r., sygn. akt II K 16/10, w którego tezie wskazano, iż „dopuszczalne jest nagrywanie rozmów pracowników, podwładnych, albo ustalanie pozycji danej osoby z wykorzystaniem urządzeń telekomunikacyjnych bez zgody pracownika. Osobną kwestią jest natomiast możliwość wykorzystania uzyskanych w ten sposób danych w innym postępowaniu, w szczególności karnym”.

Nielegalnie nagrane rozmowy jako dowód w sądzie

W mojej ocenie wyrok ten daje podstawę do takiego samego zachowania pracownika. Istotne będzie wykazanie, w jakim celu nagrywa Pan rozmowy. Jeżeli bowiem rozmowy nagrywane są dla ochrony swoich praw i dowiedzenia tego przed sądem, w mojej ocenie sąd dopuści taki dowód. Zasadnym jest posiłkowanie się w tym zakresie stanowiskiem sądów ze spraw rozwodowych.

W Pana przypadku mamy do czynienia z teorią „owoców zatrutego drzewa”. Zgodnie z jej tezą dowody uzyskane niezgodnie z prawem, tj. w sposób sprzeczny z prawem, nie mogą być dowodem w postępowaniu sądowym. Powyższa teoria została zaakcentowana przez polskie sądy powszechne. W wyroku z 06.07.1999 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził: „ochroną art. 23 K.c. objęte jest prawo do swobody wypowiedzi, wyboru rozmówcy i tajemnica rozmowy. Gromadzenie materiału dowodowego w procesie i prezentowanie go przez strony nie powinno odbywać się z naruszeniem zasad współżycia społecznego (I ACa 380/99, OSA 2001/4/21)”.

Na Pana korzyść przemawia jednak teza wyrażona w szczególności w wyroku z 25.04.2003 r. Sądu Najwyższego, który stwierdził, że „w procesie rozwodowym w zakresie wykazania winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego służyć może także nagranie magnetofonowe rozmów prowadzonych przez strony, nawet jeżeli tych nagrań dokonano bez wiedzy jednej z nich i w okresie trwania małżonków w faktycznej separacji” (IV CKN 94/01, „Lex Polonica”, Nr 370634). Większość przedstawicieli doktryny stoi na stanowisku, iż dowody z podsłuchów, otwartej korespondencji, wiadomości otrzymanych na portalach społecznościowych, poczcie elektronicznej, jeśli zostały uzyskane bez zgody zainteresowanego, nie powinny być dopuszczone w postępowaniu cywilnym.

Zatem wszystko zależy od tego, jaki pogląd będzie wyrażał sąd rozpoznający Pana sprawę. Należy jednak podkreślać, że sądy w sprawach pracowniczych są dużo bardziej liberalne, aniżeli sądy w sprawach cywilnych (pozostałych), czy też karnych.

W ostatnim czasie zauważam, iż znaczna część sądów rozpoznających sprawy pracownicze dopuszcza dowody z nagrań, korespondencji, maili uzyskanych przez jednego z pracowników w sposób niezgodny z prawem.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.